နၢ်ပၢၢ်၀ဲဒၣ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါကဲထီၣ်သးဒ်လဲၣ်, အတၢ်ဒီသဒၢ ဒီးတၢ်ကွၢ်ထွဲ

ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ် ဒီး တၢ်ဒုးကဲထီၣ်အီၤန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်?

ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအံၤမ့တၢ်ဆါတခါလၢ အကဲထီၣ်သးခီဖျိတၢ်ဆၢအိၣ်၀ဲဒၣ်လၢနသွံၣ်အကျါအါတလၢအဃိန့ၣ်လီၤ. ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအံၤကဲထီၣ်အသးခီဖျိလၢ နမိၢ်ပှၢ်န့ၣ်တထုးထီၣ်၀ဲဒၣ် အံၤစူၤလံ (ဟီၣ်မိလၢအမၤဘၣ်ဂီၢ်၀ဲဒၣ်ကလူခိး(စ်)) မ့တမ့ၢ် နမိၢ်ပှၢ်န့ၣ်တခီဆၢ၀ဲဒၣ် အံၤစူၤလံ (ဟီၣ်မိလၢအမၤဘၣ်ဂီၢ်၀ဲဒၣ်ကလူခိး(စ်)) အဃိန့ၣ်လီၤ. ဟီၣ်မိတခါအံၤအကဘၣ်မၤလီကရဲကွံာ်၀ဲဒၣ်အံသၣ်ဆၢလၢပသွံၣ်ကျိၤအပူ (ပသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးအီၤဒ် ကလူခိး(စ်))န့ၣ်လီၤ. အံသၣ်ဆၢထံလၢအမ့ၢ်၀ဲဒၣ် ကလူခိး(စ်) မ့အိၣ်အါတလၢန့ၣ်ကဲထီၣ်က့ၤ၀ဲဒၣ်တၢ်အစုၣ်အပျၢ်အဃိ တၢ်၀ဲန့ၣ်မ့ၢ်တၢ်အိၣ်သးလၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ခိအတယၢၢ်အါတလၢ, တၢ်အီၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢ အတဂ့ၤလၢတအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် , သးနံၣ်ပှၢ်ထီၣ် ဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်လီၤစၢၤလီၤသွဲၣ် သ့ၣ်တဖၣ်အံၤမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ်လၢအဒုးကဲထီၣ်၀ဲဆံၣ်ဆၢတၢ်န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဟုးအိၣ်သးကတီၢ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ ဖဲဒၢကတီၢ် အိၣ်ဒီး ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ အဃိ နအိၣ်နဲဒၣ်လၢ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်လၢ အဒိၣ်အါဝဲ လၢနကကဲထီၣ် ဆံၣ်ဆါတၢ်ဆါ စ့ၢ်ကီးလီၤ.

မၤကွၢ်၀ဲဒၣ်ဆံၣ်ဆၢတဆါတၢ်ဘၣ်ယိၣ်

ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃးဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ ကလုာ်1 ဒီး ကလုာ် 2 အဘၢၣ်စၢၤအတၢ်လီၤဆီ

• ကလုာ်1 ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးလၢနမိၢ်ပှၤအပူၤဖဲလၢတထုးထီၣ်၀ဲဒၣ် အံၤစူၤလံ (insulin)န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢအဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ ကလုာ်1 န့ၣ်ညီနုၢ်တၢ်ဆါပနီၣ်သ့ၣ်တဖၣ်စးထီၣ်အိၣ်ဖျါလၢအနီၢ်ဆံးအခါ, လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်ဆါတကလုာ်အံနကနၢ်ဟူ၀ဲဒၣ်ပှၤကိးအီၤလၢ ဖိသၣ်ကတီၢ်ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် ပှၤတဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ.
• ကလုာ်2 ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ တကလုာ်အံၤဟဲကဲထီၣ်၀ဲဒၣ်ဖဲ နမိၢ်ပှၢ်တခီဆၢက့ၤ အံၤစူၤလံ(insulin) ဒီးတၢ်ဆၢအိၣ်၀ဲအါတလၢလၢနသွံၣ်ကျိၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ 2 ကလုာ်အံၤညီနုၢ်ကဲထီၣ်သးခီဖျိတၢ်အီၣ်၀ဲတၢ်အီၣ်တၢ်အီလၢအတဂ့ၤတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်, တၢ်ဘီၣ်တလၢဒီး/မ့တမ့ၢ် နီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.  

ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ ကလုာ်2 အံၤဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီဒ်အမ့ၢ်၀ဲ သးပှၢ်ကတီၢ်ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ မ့ၢ်လၢ တၢ်ဆါတကလုာ်အံၤအဘၣ်က့ၤနၤလၢနသးပှၢ်ထီၣ်အတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ခဲအံၤ,တၢ်ဆါ၀ဲအံၤအဘၣ်စ့ၢ်ကီးပှၤဖိသၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆါ၀ဲအံၤမ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်သနာ်က့ အမ့ၢ်တၢ်ဆါလၢနဒီသဒၢအီၤသ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမနုၤအပူၤ Blue Cross ကဘၣ်မၤစၢၤယၤလဲၣ်

လၢကီၢ်အမဲရကၤအပူၤ ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ 3 အကျါ 1 ဂၤ မ့ၢ်တူၢ်ဘၣ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ အစးထီၣ်ဖိ သနာ်က့ာ်, ** နကတူၢ်ဘၣ်လၢ နဘၣ်လဲၤခီဖျိတၢ်အံၤ ထဲတဂၤဧိၤလီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ အိၣ်ဝဲအါမးလၢနဒိးန့ၢ်အီၤသ့ လၢကဟ့ၣ်နၤ တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ လၢနလိၣ်ဘၣ်အီၤ ဒ်သိး ကဒီသဒၢ မ့တမ့ၢ် ကပၢၤဃာ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ကရူၢ်ဖိ အါဒၣ်တက့ၢ် 18+ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဒီသဒၢ ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ (DPP) လၢ အဘၣ်တၢ်အုၣ်ကီၤလၢ တၢ်ပၢၤဃာ်ဒီး တၢ်တြီဃာ်ဒီသဒၢ တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ အစဲထၢၣ် န့ၣ်လီၤ. ဖီတၢၣ်မိၢ်ပှၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိး ကမၤလိသ့ၣ်ညါ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အလုၢ်အလၢ်အဂ့ၢ်ဒီး ကမၤစှၤလီၤ နနီၢ်ခိအတယၢၢ် ဆူ 5 မျးကယၤ န့ၣ်လီၤ. ဃုကွၢ် တၢ်ဒီသဒၢ ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ တၢ်သိၣ်လိအတီၤတခါ လၢအဘူးဒီးနၤတက့ၢ်.

ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ ကရူၢ်ဖိ တနီၤ ***နုာ်လီၤကွၢ်ဝဲဒၣ် Omada®, အ့ထၢၣ်နဲး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတမံၤလၢ အမၤစၢၤနၤလၢ နကမၤစှၤလီၤ နနီၢ်ခိအတယၢၢ်, တူၢ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး မၤစှၤလီၤ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်လၢ ကကဲထီၣ် ကလုာ် 2 ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါဒီး သးဖျၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ. မၤလိသ့ၣ်ညါ Omada မၤတၢ်ဒ်လဲၣ် .

Blue Cross ဟ့ၣ်ဝဲဒၣ် သဲစးတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ ဒီး တၢ်ဆှၢလံာ်ပရၢ လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ လၢ ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ ဒီး ဖိသၣ်တဖၣ် ဒ်သိး ကအံၤထွဲကွၢ်ထွဲက့ၤ ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကဟုကယာ်ကွၢ်ထွဲတၢ်ပၢဆှၢတၢ်အ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤလၢ ကရူၢ်ဖိတဖၣ်လၢအကြၢးထီၣ်၀ဲတဖၣ်အဂီၢ် တၢ်လၢာ်ဘူးလၢာ်စ့တအိၣ်ဘၣ်ဒီး, မ့ၢ်၀ဲမုာ်သးမၤကလီဒီးတၢ်ဂ့ၢ်ခူၣ်သူၣ်န့ၣ်လီၤ. 

ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကအိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး တၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဂၤတဖၣ် လၢကဆီၣ်ထွဲ နတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. ဆဲးလီၤမံၤနုာ်လီၤ လၢကမၤလိ အါထီၣ်ဘၣ်တၢ်အဂီၢ်. 

ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအတၢ်ပနီၣ် ဒီး တၢ်ဂ့ၢ်ပိာ်ထွဲထီၣ်အခံတဖၣ်:သ့ၣ်ညါအတၢ်ပနီၣ်

ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအံၤအတၢ်ပနီၣ်အိၣ်၀ဲစှၤကိးမံၤန့ၣ်လီၤ. နမ့ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ပနီၣ်တခါခါဒီး နကြၢးလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးနကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ. နမ့တကူဆါယါဘျါ၀ဲဒၣ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအံၤဘၣ်န့ၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ပိာ်ထွဲအခံတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဒိၣ်မးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်သမံထံမၤကွၢ် မ့တမ့ၢ် မၤကွၢ်အီဒ်သိးနဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ

တၢ်မၤကွၢ်တၢ်အိၣ်၀ဲတဘျုးမံၤလၢနဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤကွၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအထိၣ်ကွၢ်၀ဲနတၢ်ဆၢ မ့တမ့ၢ် ကလူခိး (စ)လၢအအိၣ်လၢနမိၢ်ပှၤပူၤ ဆံးအါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.

• တၢ်မၤကွၢ်၀ဲဒၣ်သွံၣ်ကလူခိး(စ) ခီဖျိတၢ်ဒုၣ်အီၣ်တၢ်
• တၢ်မၤကွၢ်၀ဲဒၣ်ဟံၤမိၤဂလိၤဘံ (Hemoglobin) A 1
• Oral glucose tolerance test (အံၤမ့ၢ်တၢ်မၤကွၢ်၀ဲဒၣ်ဘၣ်ဃာ်ဒီးနမိၢ်ပှၢ်ရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲၣ်အံသၣ်ဆၢလၢအပၣ်ဃုာ်လၢတၢ်အီၣ်ကျါ)

တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်အိၣ်လၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါသ့အဃိသတာ်ဒီး နကြၢးလဲၤမၤကွၢ်သးပှဲၤဘျီလဲၣ် ပှၤလၢအသးန့ၣ်အိၣ်၀ဲ45 နံၣ်မ့တမ့ၢ်အဖီခိၣ်န့ၣ်, တၢ်ပာ်ပနီၣ်အိၣ်လၢကဘၣ်မၤကွၢ်သးသၢနံၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. နကသံၣ်သရၣ်ကဟ့ၣ်ကူၣ်နၤလၢနကမၤကွၢ်နသးခဲအံၤခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. ကွၢ်ဘၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတဖၣ်လၢ တၢ်သမံသမိးတၢ်ဆါဒီး တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲ အစရီတဘ့ၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
 

တၢ်ကူဆါယါဘျါလၢဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအဂီၢ်တဖၣ်မ့ၢ်တမနုၤလဲၣ်

ထဲလၢတၢ်ဆီတလဲအီၣ်တၢ်အီၣ် ဒီးတၢ်မၤနီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတၢ်ဂဲၤလိာ်အံၤမ့တၢ်လၢပှဲၤဘၣ်ဒီး နကလိၣ်ဘၣ်ကသံၣ်ကသီစ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. နကသံၣ်သရၣ်ကတဲဘၣ်နၤကသံၣ်လၢနကဘၣ်အီၣ်အီၤလၢ နကကတီၤက့ၤနဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ မ့တၢ်မ့ၢ် တၢ်ကူဆါယါဘျါ အံၤစူၤလံ(insulin) အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

မၤလိအါထီၣ်ဘၣ်ဃာ် ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအဂ့ၢ် ဒီး အတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲ

မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်န့ၣ် ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါလၢ မဲာ်ချံတၢ်ဆါအိၣ်ဧါတအိၣ်ဧါသ့၀ဲဒၣ်
မဲတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢ ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအဂီၢ်
တၢ်သမံသမိး
နီၢ်ခိဒီးတၢ်ဒီသဒၢတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်
ဃုအီၣ်ဘၣ်ကသံၣ်