တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ နီၢ်တယၢၢ်အဃၢစံးတၢ်န့ၣ်မ့ၢ် တၢ်အီၣ်အီတၢ် ဒီး တၢ်ဂဲၤလိာ်ကွဲ၀ဲနီခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢ အပှဲၤသိးသိး လၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ်နနီၢ်တယၢၢ်ဃၢလၢနသးလီအီၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်၀ဲတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအကျိအကျဲလၢအယံာ်ထၢ လၢနကဘၣ်မၤအီၤတပယူာ်ဃီ ဒ်သိးနကအိၣ်မူဘၣ်ဆူၣ်ဆူၣ်ချ့ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. Brian Johnson, Blue Cross ဒီး Blue Shield လၢ Minnesota တၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤအပှၤနဲၣ်လိတၢ်ဖိ,တဂၤအဟ့ၣ်ခီဟ့ၣ်နီၤဝဲတၢ်အကျိၤအကျဲလၢအကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ နတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပၢဆှၢနနီၢ်တယၢၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သံကွၢ်:ဘၣ်မနုၤအဃိတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤပၢဆှၢနီၢ်တယၢၢ်န့ၣ်အရ့ဒိၣ်လဲၣ်?
တၢ်စံးဆၢ: ခီဖျိလၢနဘၣ်ဟူးဂဲၤကီခဲလၢနနီၢ်တယၢၢ်ဃၢအဃိန့ၣ် အမၤဘၣ်ဒိ၀ဲနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး တၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤသ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်၀ဲအံၤအဃိ နမၤ၀ဲဒၣ်မုၢ်ဆ့ၣ်မုၢ်ဂီၤတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတသ့ကိးမံၤဒဲးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲမၤဘၣ်ဒိစ့ၢ်ကီး နတၢ်ရ့လိာ်ဂ့ၢ်၀ီဒီးနီၢ်သးတၢ်တူၢ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤသ့၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သံကွၢ်း နီၢ်တယၢၢ်အါတလၢမ့ၢ်ဂ့ၤ စှၤတလၢမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အိၣ်၀ဲအနုၤသ့ၣ်တဖၣ်လဲၣ်?
တၢ်စံးဆၢတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တနီၤလၢနီၢ်တယၢၢ်ဃၢစှၤအအဂီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲဃံစၢ်တၢ်ဆါ, သွံၣ်ဂံၢ်စၢ်တၢ်ဆါ, တၢ်သူၣ်လီၤဘှံးသးလီၤတီၤတၢ်ဆါ, ဒီး နီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢလီၤစၢ်တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်လၢနီၢ်တယၢၢ်ဃၢတလၢတၢ်ဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ သွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါ,သးဖျၢၣ်တၢ်ဆါ,ကလုာ်2 ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ ဒီး ဒီး ကလ့ၢ်တၢ်ဆါသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သံကွၢ်:ယကဘၣ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ယနီၢ်တယၢၢ်ဃၢလၢယသးလီအီၤဒ်လဲၣ်
တၢ်စံးဆၢပှၤတဂၤဒီးတဂၤအနီၢ်တယၢၢ်ဃၢလၢအသးလီ၀ဲန့ၣ်လီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. လံာ်တိာ်ဖျါအိၣ်၀ဲအါမးလၢ အမ့ၢ်တၢ်နဲၣ်ကျဲလၢအကဲဘျုးလၢ အကဆၢတဲာ်၀ဲဒၣ်နနီၢ်တယၢၢ်ဃၢကဘၣ်အိၣ်ဆံးအါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤကညီနီၢ်ခိန့ၣ်တဘၣ်လိာ်သးဒီး နီၢ်တယၢၢ်ဃၢလံာ်တၢ်တိာ်ဖျါကိးဂၤဒဲးန့ၣ်ဘၣ် မ့ၢ်လၢပှၤကညီနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၢ်န့ၣ်လီၤဆီလိာ်အသးန့ၣ်လီၤ. ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ်လၢနကသ့ၣ်ညါဘၣ်၀ဲနနီၢ်တယၢၢ်ဃၢခဲအံၤမ့ၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်လၢနဂီၢ်ဧါန့ၣ် နကဘၣ်တဲသကိးတၢ်ကသံၣ်သရၣ်ဖဲလၢတၢ်သမံသမိးမၤကွၢ်တၢ်ဆါတနံၣ်တဘျီအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သံကွၢ်:တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လၢတၢ်ပၢဆှၢနနီၢ်ခိတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်
တၢ်စံးဆၢတၢ်ဆီတလဲဆံးဆံးဖိလၢနကမၤအီၤလၢတနံၤဘၣ်တနံၤလၢနကပၢၤ၀ဲဒၣ်နနီၢ်တယၢၢ်ဃၢန့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. တနီၤကျါန့ၣ်ပာ်ဃုာ်၀ဲဒၣ်:
- တၢ်ကၢၤဃာ်၀ဲတၢ်တက့တခီ-အီၣ်တၢ်စှၤကိးဖိ ဒီး ကိၣ်လၢအကဲဘျုးလၢနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်ဒီတနံၤလၢ နကဟးဆှဲး၀ဲဒၣ်တၢ်အီၣ် မုၢ်ဆါခီတၢ်အီၣ်ဒီးမုၢ်ဟါတၢ်အီၣ်အါလၢန့ၣ်လီၤ.
- အီၣ်လီၤစှၤ၀ဲဒၣ် တၢ်အီၣ်လၢအထုးအစီဂံၢ်အါ ( calories)-တၢ်ဆၢထံ ဒီး စီၤဒၣ်ထံတဖၣ်. ထၢနုာ်ဃုာ်၀ဲ ပနီကျဲထံ, ဒံသၣ် မ့တမ့ၢ် စဲတြီးဘဲၤရံၣ်က့ဘူဘူဖိဆူနထံအီပူၤန့ၣ်လီၤ.
- မၤအါထီၣ်၀ဲဒၣ်နီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢတနံၤဘၣ်တနံၤ-လဲပာ်၀ဲဒၣ်သိၣ်လ့ၣ်လၢတၢ်ပာ်သိလ့ၣ်လီၢ်အလီၢ်ခံ, မ့တမ့ၢ် သုးယံာ်ထီၣ်၀ဲဒၣ်စဲးစဲကျံးလံာ်ဒီးနစီၢ်နီၤခိ ဒ်သိးနကဘၣ်ဟးထီၣ်၀ဲနခီခါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
- ကျဲးစၢး မၤဒိၣ်ထီၣ် --ဟးသကိးဒီးနပှၤမၤသကိးတၢ်ဖိလၢဂီၤခီ မ့တမ့ၢ် ပာ်လီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကအီၣ်၀ဲ မုၢ်ဆါတၢ်အီၣ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်တက့ၢ်. နတၢ်မၤသကိးတၢ်ဒီးပှၤတဂၤဂၤန့ၣ် ကမၤနၤဒ်သိးဒီးနကဟံမူဟံဒါလၢခါဆူညါအတၢ်လဲၤန့ၣ်လီၤ.
ပမၤစၢၤနၤသ့လၢနကကၢၤဃာ်၀ဲဒၣ်နနီၢ်တယၢၢ်အဃၢန့ၣ်လီၤ.
နမ့ဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢနနီၢ်တယၢၢ်ဃၢအဂီၢ်ဒီး, တၢ်လၢနကဘၣ်နၢ်ပၢၢ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ နကဘၣ်ထုးလီၤစှၤ၀ဲဒၣ်နနီတယၢၢ်ဆံးအါလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ် Blue Cross ကရူၢ်ဖိတဂၤအသိး, နဆဲးလီၤမံၤနုာ်လီၤဆူ န ကရူၢ်ဖိ ပှာ်သန့ အပူၤသ့ဝဲ ဒ်သိးနကထံၣ်ဘၣ် မ့ၢ် တၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤ အပီးအလီ မနုၤတဖၣ်ဒီး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်န့ၣ် နဒိးန့ၢ်အီၤသ့ဝဲဒၣ်လၢ နတၢ်မၤစှၤလီၤ နီၢ်ခိအတယၢၣ်တၢ်လဲၤအပူၤလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကတိၤတၢၣ်ပီၣ်သကိးဒီးပှၤစဲၤနီၣ်, ဒ်အမ့ၢ်နကသံၣ်သရၣ်, တချုးလၢနစးထီၣ်၀ဲတၢ်ထုးလီၤစှၤနီၢ်တယၢၢ်ဃၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီးတၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤကျဲအဂၤတဖၣ်
Blue Cross တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤဒီးတၢ်ဆါလီၤတၢ်အပှ့ၤ
ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃာ် တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲ
ကျိၤကျဲအညီတဖၣ်လၢတၢ်မၤစှၤလီၤတၢ်ဃၢတၢ်စံာ်
တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လၢကြၢးသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးတၢ်အီၣ်တၢ်အီတၢ်လၢအပှဲၤဒီးတၢ်ဆူၣ်ချ့အဂီၢ်