နသ့ၣ်ညါ၀ဲဒၣ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲန့ၣ် ဆံးအါလဲၣ်.

တၢ်လၢပကဘၣ်သ့ၣ်ညါ၀ဲဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲ တၢ်အိၣ်သကိးန့ၣ်လီၤ. စံးဆၢဘၣ်တၢ်သံကွၢ်ဒီး ဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးလၢတၢ်အဘၣ်ဒီးတၢ်ကမၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်စံးဆၢတနီၤန့ၣ် ကလီၤကမၢကမၣ်လၢနဂီၢ်လီၤ.

1. တၢ်လဲၤအိၣ်သကိးတၢ် တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲအတၢ်ပညိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒ်သိးယကသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လီၤတံၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲ ဘၣ်

တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးလၢတၢ်ဒီသဒၢဆိအဂီၢ်အတၢ်ပညိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဒ်သိးကသမံသမိးကွၢ်က့ၤနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂ့ၢ်အကျိၤခဲလၢာ်ခဲဆ့ဒီး, ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဖၣ်ဒီး ကဒုးသ့ၣ်ညါနၤလၢတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအကဲဘျုးလၢနကအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒီသဒၢ၀ဲဒၣ်တၢ်ဆါတချုးဟဲကဲထီၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢကမၤစၢၤပှၤ ဒ်သိးကအိၣ်မူဘၣ်ယံာ်ဒီး ဆူၣ်ဆူၣ်ချ့ချ့န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်သမံသမိးမၤကွၢ်တၢ်လၢတၢ်ဒီသဒၢဆိတၢ်အဂီၢ်အဃိန့ၣ် နဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဆါဆိတပတီၢ်သ့၀ဲဒီး မ့ၢ်တၢ်အဂ့ၤစ့ၢ်ကီးတခါန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်သ့ၣ်ညါဆိတၢ်ဆါလၢဟဲကဲထီၣ်အသးန့ၣ် နကူစါယါဘျါဘၣ်အီၤညီ၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

2. ယတူၢ်ဘၣ်တၢ်မ့ၢ်မုာ်န့ၣ်, ယတလိၣ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်ကိးမုၢ်နံၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲကမၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်လၢအဂ့ၤဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲဆိကမိၣ်ထီၣ်ဆိဘၣ်ဃးနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂ့ၢ် တချုးဒံးလၢနဆိးက့ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢတၢ်သမံသမိးမၤကွၢ်နသးဒီးကသံၣ်သရၣ်ထဲတနၣ်ရံၣ်ဖိလၢတနံၣ်တဘျီအဃိန့ၣ်, အမၤစၢၤနၤလၢနကအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဒီး ထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ် တချုးတၢ်ဆါ၀ဲအံၤကဲထီၣ်၀ဲဒၣ် ဆူၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ်ကီဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်လၢဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ဖဲ တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးလၢတၢ်ဒီသဒၢဆိအဂီၢ်အခါ, လၢနကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် မၤကွၢ်၀ဲဒၣ်တၢ်ဘၣ်ယိၣ်သ့ၣ်တဖၣ် လၢနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ် အ၀ဲကတဲသကိးတၢ်ဒီးနၤဘၣ်ဃးဒီး:

  • နတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်အိၣ်သးခဲအံၤ
  • နဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ
  • တၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကွဲးယါဘျါသးလၢအပူၤကွံာ်တဖၣ်
  • နအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီလၢတၢ်အိၣ်သးတခါခါအဖီခိၣ်သ့
  • နကပၢၤဃာ်၀ဲဒၣ်တၢ်အိၣ်မူအလုၢ်အလၢ် လၢအဆူၣ်အချ့ဒ်လဲၣ်

နကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်:

  • ထိၣ်ကွၢ်၀ဲန​နီၢ်တယၢၢ်အဃၢ, အထီ, တၢ်ကိၢ်တၢ်ခုၣ်, သွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံး ဒီးသွံၣ်စံၣ်
  • ကနၢ်ကွၢ်၀ဲဒၣ်နသးဒီးပသိၣ်
  • သမံသမိးကွၢ်၀ဲ နနၢ်, မဲာ်ချံ, ကိးယုၢ်ဘိ, ဘ့ၣ်, ဒီးဟၢဖၢ
  • ကဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖး၀ဲဒၣ် ကသံၣ်ဒီသဒၢဆိတၢ်ဆါ, ကွၢ်ကွၢ်၀ဲဒီး မၤကွၢ်၀ဲတၢ်လၢနလိၣ်ဘၣ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
3. ဖဲယလဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢဆူၣ်ချ့တၢ်အိၣ်သးတမံၤအဂီၢ် ယရဲၣ်ကျဲၤပာ်စၢၤ၀ဲဒၣ် ယတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးလၢတၢ်ဒီသဒၢဆိသ့၀ဲ န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲကမၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဒီသဒၢတၢ်ကွၢ်ထွဲအတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးန့ၣ် လီၤဆီလိာ်သးဒီး တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲနသ့နံၤဖးသီဒီးကသံၣ်သရၣ်အဆၢကတီၢ်, ဃ့ထီၣ်၀ဲဒၣ် တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲ တၢ်ထံၣ်လိာ်သကိးလၢကတဲသကိးဘၣ်နတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂ့ၢ်ကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢန ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲပူၤန့ၣ်, တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲ တၢ်လဲၤအိၣ်သကိးတလၢာ်ဘူးလၢာ်စ့ၤ 100အံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်ကူစါယါဘျါ မ့တမ့ၢ် တဲသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လီၤလီၤဆီဆီလၢ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်သးန့ၣ် နကဘၣ်ဟ့ၣ်၀ဲအဘူးအလဲန့ၣ်လီၤ.

4. တၢ်လၢာ်ဘူးလၢာ်စ့ၤ လၢတၢ်လဲၤဟးသကိးကသံၣ်သရၣ်လၢ တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်အိၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲကမၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်လၢာ်ဘူးလၢာ်စ့ၤလၢ တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်ဒီး ပတီၢ်မုၢ်တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်မၤကွၢ် မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤကွၢ်ဒၢးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်အဂီၢ်အိၣ်၀ဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ.

သနာ်က, နမ့ၢ်သံကွၢ်ဘၣ်ကသံၣ်သရၣ်လၢအဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အတၢ်ဘၣ်ယိၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်အိၣ်သးလီၤလီၤဆီဆီတဖၣ်န့ၣ်, ကသံၣ်ဒၢး၀ဲအံၤကပာ်ပနီၣ်၀ဲလၢ တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်၀ဲအံၤအဃိန့ၣ်, ကသံၣ်ဒၢးဘၣ်မူဘၣ်ဒါတဖၣ်ကဟံးန့ၢ်၀ဲဒၣ်တၢ်ထံၣ်လိာ်တဘျီအံၤအပှ့ၤဒ်အမ့ၢ်၀ဲဒၣ် တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် နနီၢ်ကစၢ်ကဘၣ်ဟ့ၣ်၀ဲဒၣ် ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်ဟ့ၣ်ဆိအဘူးအလဲ, တၢ်ဟ့ၣ်သဃဲၤ ဒီး/မ့တမ့ၢ် တၢ်အုၣ်ကီၤဟ့ၣ်သဃဲၤ အဘူးအလဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဂ့ၢ်အိၣ်၀ဲဒၣ်တနီၤ, တၢ်မၤကွၢ်လၢအဂုၤအဂၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်မၤကွၢ်ဒၢးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ ကသံၣ်သရၣ်မၤလိာ်န့ၢ်နၤတဖၣ်လၢ နတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်အိၣ်သးအဂီၢ်န့ၣ် နကဘၣ်ဟ့ၣ်၀ဲဒၣ်အတၢ်လၢာ်ဘူးလၢာ်စ့ၤန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လၢာ်ဘူးလၢာ်စ့ၤအဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ်, သံကွၢ်ဘၣ်နကသံၣ်သရၣ်တချုးလၢနဒိးမၤကွၢ်နသး, ဒီးကိးဘၣ်လီတဲစိအနီၣ်ဂံၢ်တဖျၢၣ်လၢ အအိၣ်ဖဲ ကရူၢ်ဖိ (I.D.)ခးအလီၢ်ခံ ဒ်သိးနသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ် တၢ်တိာ်ကျဲၤအတၢ်ဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ်လီၤ.

5. တနံၣ်တဘျီတၢ်မၤကွၢ်၀ဲနီၢ်ခိၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲယတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢယကအံးထွဲကွၢ်ထွဲ၀ဲဒၣ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲကမၣ်န့ၣ်လီၤ.

နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးဆူၣ်ချ့အတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဘၣ်ဘှီန့ၣ်, နကြၢးရဲၣ်ကျဲၤတၢ်ဆၢကတီၢ်ဒီးနီၢ်ကစၢ်ဆူၣ်ချ့ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢ တၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်အဂီၢ် လၢအဆိအချ့တသ့ဖဲအသ့န့ၣ်တက့ၢ်.

6. တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲအံၤ ပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါ, တၢ်မၤကွၢ်ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါ, ဒီးသွံၣ်တၢ်မၤကွၢ်တနီၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲ ဘၣ်

တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ အမၤကွၢ်တၢ်အကလုာ်အါန့ၢ်ဒံးလၢ နလဲၤမၤကွၢ်နသးလၢကသံၣ်သရၣ်တနံၣ်တၢ်ဘျီန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်မၤစၢၤဖဲလဲၣ်တကလုာ်လၢညီနုၢ်နလိၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ် သန့ၤထီၣ်သးလၢနသးနံၣ်, မုၣ်ခွါ, တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, ဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အတၢ်စံၣ်စိၤ, ဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖးကွၢ်ဘၣ် တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲတဖၣ်လၢ ပိာ်ခွါ, ပိာ်မုၣ်, ဒီးဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လၢ ပ တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢပပာ်နီၣ်ဃာ်အီၤတဖၣ် (PDF)န့ၣ်လီၤ. နဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်၀ဲဒၣ်ကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါအကလုာ်ကလုာ်, တၢ်မၤကွၢ်နုၢ်, ခိးလိးရဲၣ်ထၢၤ (colorectal), ဒၢလီၢ် ဒီးပိာ်ခွါချ့ ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါ, သွံၣ်တၢ်မၤကွၢ်လၢကသမံသမိးကွၢ်တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢအမ့ၢ်၀ဲ ခိၣ်လဲးစထြီ မ့တမ့ၢ် သွံၣ်ဆၢန့ၣ်လီၤ.

7. Blue Cross ဒီး Blue Plus တၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤ ပၣ်ဃုာ်၀ဲဒၣ် တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲန့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲ ဘၣ်

တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲအံၤ ဘၣ်တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤကွၢ်ထွဲအီၤလၢပတၢ်ကရၢကရိအတၢ်တိာ်ကျဲၤ, ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအကျိၤအကျဲသ့ၣ်တဖၣ် တခါဒီးတခါအဘၢၣ်စၢၤန့ၣ် လီၤဆီလိာ်အသးသ့၀ဲန့ၣ်လီၤ. နတၢ်သံဒိးသံကွၢ်မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး နတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲန့ၣ် ဆဲးကျိးတဲသကိးဘၣ်တၢ်ဒီးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢပှၤစူးကါတၢ်ဖိအဂီၢ်တက့ၢ်. ကိးဘၣ်လီတဲစိအနီၣ်ဂံၢ်တဖျၢၣ်ဖဲ ကရူၢ်ဖိခးအလီၤခံန့ၣ်တက့ၢ်.

တၢ်အစၢတဖၣ်

နတၢ်စံးဆၢ လၢ 7 အပူၤ ဘၣ်ဝဲတီတီန့ၣ်လီၤ.

သ့နံၤဖးသီတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢနကလဲၤထံၣ်လိာ်အိၣ်သကိးဘၣ် နနီၢ်ကစၢ်ဆူၣ်ချ့ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢနတဲသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်, မ့တမ့ၢ် ဃုဒိးန့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်တဂၤလၢအဘူးဒီးနၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲ

ယမၤကသ့ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်