မၤလိတၢ်ဘၣ်ဃး သွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးလၢအဆူၣ်ချ့ဒီးပိာ်ထွဲတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်ဒ်သိး ကပၢၤဃာ်သွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါကသ့အဂီၢ်တက့ၢ်.
တၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ် ဘၣ်ဃးသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးလၢအဆူၣ်ချ့အဂီၢ်
နအိၣ်ဒီးသွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါနတၢ်အိၣ်မူပူၤကိးနံၤဒဲး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နတပာ်သူၣ်ပာ်သး၀ဲဘၣ်ကနာ်က့ မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနၤသ့နးမးန့ၣ်လီၤ. သွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် မၤအါထီၣ်နသးစံၣ်အိၣ်ပတုာ်သတူၢ်ကလာ်, သံတခီပၤလီၤဘျ့ဒီးကလ့ၢ်ဟးဂီၤ လၢအဒုးကဲထီၣ်သ့က့ကွဲၣ် မ့တမ့ၢ်တၢ်သံန့ၣ်လီၤ.
နီၣ်ဂံၢ်တဖၣ်အခီပညီ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
နနီၢ်ခိအတယၢၢ်န့ၣ် တၢ်ဖးအီၤလၢနီၣ်ဂံၢ်ခံဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ.
သးဖျၢၣ်ညၣ်ထူၣ်အတၢ်စံၣ်အခါ (Systolic) သွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံး, နီၣ်ဂံၢ်ထီကတၢၢ်, ဒုးနဲၣ်ဝဲနသွံၣ်အတၢ်ဆီၣ်သနံးအိၣ်လၢ နသွံၣ်ကျိၤဂီၤပၤတဖၣ်ထဲလဲၣ် ဖဲနသးဖျၢၣ်စံၣ်အခါန့ၣ်လီၤ.
သးဖျၢၣ်ညၣ်ထူၣ်အတၢ်အိၣ်ဘှံးအခါ (Diastolic) သွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံး, နီၣ်ဂံၢ်ဖီလာ်, ဒုးနဲၣ်ဝဲ သွံၣ်အတၢ်ဆီၣ်သနံးအိၣ်လၢနသွံၣ်ကျိၤဂီၢ်ပၤတဖၣ်ထဲလဲၣ် ဖဲနသးဖျၢၣ်အိၣ်ဘှံး လၢတၢ်စံၣ်တဖၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ.
သွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးအနီၣ်ထိၣ်တဖၣ်
| ဘၣ်ဃးဒီး သးဖျၢၣ်ညၣ်ထူၣ်အတၢ်စံၣ် နီၣ်ဂံၢ်ထီကတၢၢ် |
ဘၣ်ဃးဒီး သးဖျၢၣ်ညၣ်ထူၣ်အတၢ်အိၣ်ဘှံး ဖီလာ်နီၣ်ဂံၢ် |
|
| ဒ်အညီနုၢ် | ဖီလာ် 120 | ဖီလာ် 80 |
| တၢ်မၤထီၣ်ထီအီၤ | 120-129 | ဖီလာ် 80 |
| သွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါ (အဆီ 1) | 130-139 | 80-89 |
| သွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါ (အဆီ 2) | 140 မ့တမ့ၢ် ထီန့ၢ်အီၤ | 90 မ့တမ့ၢ် ထီန့ၢ်အီၤ |
| ဆူၣ်ချ့တၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဆူၣ်ဆူၣ်နးနး | ဖီခိၣ် 180 | ဖီခိၣ် 120 |
ကဘၣ်မၤစှၤလီၤနသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးဒ်လဲၣ်
သွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် ပှၤဒီသဒၢအီၤသ့လီၤ. တၢ်ဆီတလဲနတၢ်အိၣ်မူ ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤနသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးန့ၣ် ဒီသဒၢသွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါဒီးကသံၣ်အတၢ်ဒိဘၣ်တဖၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤန့ ၣ်အိၣ်ဒီးကျဲယဲၢ်မံၤလၢကမၤစှၤလီၤနသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးန့ၣ်လီၤ.
1. မၤစှၤလီၤအံသၣ်လၢနတၢ်အီၣ်အပူၤ
အံသၣ်န့ၣ် မၤအါထီၣ်ဆိၣ်ဒံၣ်ယၢၣ်အပတီၢ်တဖၣ်လၢသွံၣ်ကျိၤပူၤ ဒီးမၢနကလ့ၢ်မၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် ဒီးနနီၢ်ကစၢ်ဒ်သိးကပၢၤဃာ်ထံအါထီၣ်န့ၣ်လီၤ. နအီၣ်စီၢ်နီၤခိၣ်အံၣ်သၣ်ဂ့ၤ ပီၣ်လဲၣ်အံသၣ်ဂ့ၤ နမ့ၢ်အီၣ်အီၤအါအါန့ၣ် အဝဲန့ၣ်ကမၤဘၣ်ဒိနသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးန့ၣ်လီၤ.
2. လိာ်ကွဲဟူးဂဲၤနီၢ်ခိ ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်
တၢ်မၤအါထီၣ်နတၢ်လိာ်ကွဲဟူးဂဲၤနနီၢ်ခိ စှၤထဲသိးဒီး 30 မံးနံး လၢတၢ်လိာ်ကွဲအ့ၣ်ရိဘ့းတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤကိးနွံဒဲးန့ၣ် မၤဂ့ၤအါထီၣ်နသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးသ့န့ၣ်လီၤ. အ့ၣ်ရိဘ့းတၢ်လိာ်ကွဲဟူးဂဲၤ ဒ်သိးတၢ်ဟးဒီးတၢ်ဃ့ၢ်ကယီကယီန့ၣ် ဂ့ၤလၢသွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ် မ့ၢ်လၢအဝဲမၤဆူၣ်ထီၣ်နသးဖျၢၣ်အဂံၢ်ဘါအဃိလီၤ. နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးသွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် မၤလီၤတံၢ်လၢနသမံသမိးနသးစံၣ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ် ဖဲနဟူးဂဲၤလိာ်ကွဲတၢ်အခါန့ၣ်တက့ၢ်. နီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤန့ၣ် မၤစှၤစၢၤစ့ၢ်ကီးသးလီၤဘှံးန့ၣ်လီၤ. ဆိကမိၣ်မၤကွၢ် ယိကၣ်ဒီးထဲးခၠံးတက့ၢ်. အဝဲန့ၣ်ပာ်ဃုာ် တၢ်သါထီၣ်သါလီၤနီၢ်ခိတၢ်ဟူးဂဲၤတဖၣ် လၢအမၤစှၤစၢၤသးလီၤဘှံးန့ၣ်လီၤ.
3. မၤစှၤလီၤဒီးဟးဆှဲးသးလီၤဘှံး
တၢ်ဟးဆှဲးမ့တမ့ၢ်တၢ်မၤစှၤလီၤသးလီၤဘှံးန့ၣ် မၤစှၤစၢၤသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးန့ၣ်လီၤ. ကျဲအိၣ်အါမံၤလၢကမၤစှၤလီၤသးလီၤဘှံး လီၤဂာ်ဒ်:
- တၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ယိာ်ယိာ်လၢတၢ်ဘှ့ၣ်တၢ်ဘှီၣ်
- တၢ်သါထီၣ်သါလီၤနီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ
- ကတိၤတၢ်ဒီးတံၤသကိးမ့တမ့ၢ်မါ(ဝၤ)
- သးစၢၢ်ဆၢလၢတၢ်ဂ့ၤတခီ
4. သုးကျဲၤနနီၢ်အဃၢ
တၢ်ဘှီၣ်ထီၣ်တလၢန့ၣ် ဒုးဃၢနနီၢ်ခိဒီးမၤထီထီၣ်သွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးန့ၣ်လီၤ. နီၢ်အဃၢစှၤလီၤန့ၣ် မၤစှၤလီၤနသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံၤသ့လီၤ. နီၢ်အဃၢစှၤလီၤထဲသိး ယဲၢ်ပီၢ်န့ၣ်ဒုးကဲထီၣ်တၢ်လီၤဆ့သ့လီၤ. မၤသကိးတၢ်ဒီးနကသံၣ်သရၣ် ဒ်သိးကဆၢတဲာ် နီၢ်အဃၢဖီတၢၣ်လၢအဆူၣ်အချ့တက့ၢ်.
5. အီနကသံၣ်ကသီတဖၣ်
ကသံၣ်ကသီတဖၣ်န့ၣ် ပၢၤစၢၤသွံၣ်အတၢ်ဆီၣ်သနံးသ့န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်ကသီတဖၣ်န့ၣ် မၤတၢ်လၢသွံၣ်ကျိၤတဖၣ်အကစၢ်ဒၣ်ဝဲ (တၢ်တြီဘံၣ်တာ် မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်အိးထီၣ်သွံၣ်ကျိၤတဖၣ်) မ့တမ့ၢ်တၢ်သုးကျဲၤအံသၣ် (ဒၣ်ယၢၣ်ရဲးထ့း(စ)ကသံၣ်တဖၣ်) လၢအထုးထီၣ်ကွံာ်အံသၣ်လၢနီၢ်ကစၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. နကသံၣ်သရၣ်မ့ၢ်စံးလၢ နလိၣ်ဘၣ်ကသံၣ်ကသီ ဒ်သိးကပၢၤနသွံၣ်တၢ်ဆီၣ်သနံးန့ၣ် အကါဒိၣ်လၢနအီကသံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးကအီကသံၣ်လၢအဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤနၤတဖၣ်တက့ၢ်.
တၢ်ဒီသဒၢသွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် အကါဒိၣ်အဃိ လဲၤထံၣ်နကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်သမံသမိး, တၢ်ဃုထံၣ်မၤနီၣ်တၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ်တၢ်ကူစါအဂီၢ်တက့ၢ်.