တၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်အိၣ်မူအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီတခါ: ပှၤကိးဂၤဒဲးလိၣ်မၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလီၤ. U.S. ၀ဲၤကျိၤလၢဆူၣ်ချ့ဒီးပှၤကညီတၢ်တိၢ်စၢၤမၤစၢၤတဖၣ် ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးဟ့ၣ်ဖးန့ၢ် ပှၤဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤတဖၣ်လၢ ကမၤနီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအစှၤကတၢၢ်2,5 နၣ်ရံၣ်တနွံဘၣ်တနွံအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖိသၣ်တဖၣ်စ့ၢ်ကီး ကြၢးမၤနီၢ်ခိနီၢ်ကစၢ်တၢ်ဟူးဂဲၤဖံးမၤ အါန့ၢ် 60 မံးနံးကိးနံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ.
ပှၤတဂၤစုာ်စုာ် လၢအမၤနီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤညီနုၢ်န့ၣ် သ့ၣ်ညါ၀ဲလၢတၢ်အံၤန့ၣ် ဂံၤ၀ဲလၢနနီၢ်ခိဒီးနီၢ်သးခံခါလၢာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤန့ၣ် မၤစှၤလီၤတၢ်ဘၣ်ယိၣ်လၢသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ်, ဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါအကလုာ်2, သပှၢ်ထီၣ်ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်အဂီၢ် ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ်နတၢ်သူၣ်ဟူးသးဂဲၤန့ၣ်လီၤ.
နီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤကလုာ်လၢအဘၣ်၀ဲ
ဆူၣ်ချ့လၢပှဲၤဂံၢ်ဘါန့ၣ် အါတက့ၢ်-ဘၣ်တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ဘှီလိာ်, တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢပှၤဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဆူၣ်ဆူၣ်တစိၢ်ဖိဒီးပာ်တ့ၢ်ကွံာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ နသံကွၢ်မတၤ ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢနသံကွၢ်အီၤအဖီခိၣ်, နီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ "အဂ့ၤကတၢၢ်" လၢအစံးဆၢ၀ဲန့ၣ် အါတက့ၢ်ၢတဒ်သိးလိာ်အသးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်စံးဆၢအနီၢ်ကီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤလၢအမၤသူၣ်ဖှံသးညီနၤတမံၤလၢ်လၢ်တက့ၢ်. တၢ်အံၤန့ၣ် ကဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်နဂံၢ်နဘါ ဒ်သိးနကဟူးဂဲၤလၢခဲအံၤခဲအံၤ, တမ့ၢ်လၢဆူၣ်ချ့တၢ်သူၣ်ပိၢ်သး၀းဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်တစိၢ်ဖိအဂီၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဟူးဂဲၤဖံးမၤမ့ၢ်ဘၣ်နသးမုာ်ဘၣ်န့ၣ်, ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤတၢ်ဟူးဂဲၤဖံးမၤအဂၤတမံၤန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်ထံၣ်ဆိကမိၣ်တနီၤး
- တၢ်ဟးကျဲ
- တၢ်ယီၢ်လ့ၣ်ယီၢ်
- တၢ်ပီၢ်ထံ
- တၢ်၀ၢ်ချံ
- နီၢ်ကစၢ်အတယၢၢ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်သိၣ်လိ
- ယိကၣ် မ့တမ့ၢ် ဖဲလ့း(စ)(တၢ်မၤဆူၣ်ထီၣ်နီၢ်ခိဂံၢ်ဘါခီဖျိတၢ်ပာ်ဒိၣ်နီၢ်ခိသးကံၢ်ခၢၣ်သးတၢ်ဂံၢ်ဘါ)
တဘၣ်သးပ့ၤနီၣ်လၢ ကိးမုၢ်နံၤတၢ်ဟူးဂဲၤဖံးမၤ ဒ်အံၤတဖၣ်န့ၣ် ကကဲဘျုးဘၣ်၀ဲ:
- ဟံၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤ
- သူၣ်ဖျးတၢ်လၢကရၢၢ်ပူၤ
- တၢ်ထီၣ်ဃီသွါ
တၢ်လၢအမၤဟူးမၤဂဲၤထီၣ်နညၣ်ထူၣ်တဖၣ် ဒီးမၤအါထီၣ်နသးဖျၢၣ်တၢ်စံၣ်တမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲခီၣ်ခါလၢအဒုးလဲၤနၤလၢကျဲဘၣ်၀ဲတဘိန့ၣ်လီၤ.
ပမၤစၢၤသ့
မ့ၢ်နလိၣ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ မ့တမ့ၢ်တၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိးကမၤဟူးမၤဂဲၤထီၣ်နသးအဂီၢ်ဧါ. မၤလီၤတံၢ် လၢနဟံးန့ၢ်တၢ်န့ၢ်ဘျုးလၢ Blue Cross အဆူၣ်ချ့တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ် ဒ်သိးကဆဲးမၤတၢ်ဆူညါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤ ကမၤလၤကပီၤနၤ လၢနမၤတၢ်ဃုထၢတဖၣ်လၢပှဲၤဒီးဆူၣ်ချ့အဃိလီၤ.