နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးဖိသၣ်ဆံးတဖၣ် (အိၣ်ဖျဲၣ်သီတုၤ 5နံၣ်)န့ၣ် နတၢ်အုၣ်ကီၤန့ၣ် ပှ့ၤဘၣ်တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကဆိကမိၣ်လီၤ. ဒီးကဘၣ်ဒီသဒၢဒီးမၤဆူၣ်ချ့နဖိဆံးတဖၣ် လၢအဝဲသ့ၣ်နီၢ်ဆံးအနံၣ်တဖၣ်အပူၤဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤစၢၤနၤသ့လီၤ.
ယတၢ်အုၣ်ကီၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤဟ့ၣ်ဘူးဟ့ၣ်လဲလၢ တၢ်ဒီသဒၢဖိသၣ်ဆံးတဖၣ်အတၢ်ကွၢ်ထွဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
ညီနုၢ် ဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤကဟ့ၣ်တၢ်ဘူးတၢ်လဲလၢ တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်မၤတဖၣ် ဒ်သိးတၢ်လဲၤကွၢ်ဖိသၣ်, တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢဒီးနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ကွၢ်သမံသမိးတဖၣ်လီၤ. မၤလီၤတံၢ်ဒ်သိးကသမံသမိးနတၢ်တိာ်ကျဲၤအတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ်တက့ၢ်.
လၢတၢ်လဲၤကွၢ်ဖိသၣ်တဖၣ်အပူၤန့ၣ် ဟံၣ်ဃီကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ကသမံသမိးနဖိအနီၢ်ဒီးအဃၢ ဒီးကွၢ်ကီနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အဆီတဖၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ကဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်ဒီးတၢ်ကူၣ်တၢ်ဖးလၢကဒီသဒၢစၢၤဒီးမၤဆူၣ်ချ့စၢၤနဖိအဂီၢ်လီၤ.
တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်မၤညီနုၢ်ဒီး တၢ်ကွၢ်တၢ်သမံသမိးတနီၤလၢဖိသၣ်ဆံးတဖၣ်အဂီၢ်:
- တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢတၢ်အီၣ်ဆူၣ်ချ့, တၢ်ဃၢအကြၢးဒီး နီၢ်ခိကိၢ်လိၣ်တၢ်ရဲၣ်ထံး (လၢအသးထဲသိး 2)
- တၢ်ကွၢ်သမံသမိးအီးတ့ၣ်စၢ်လၢ 18-24 လါ
- ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ် လၢအပာ်ဃုာ် DTaP, MMR, တိးကွ့တၢ်ဆါကသံၣ်ဆဲးတဖၣ်ဒီးကသံၣ်ဒီသဒၢအဂၤတဖၣ် (ကွၢ်တၢ်ပာ်ဖျါလၢလာ်အံၤ)
- တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ်နီၢ်ခိတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ဒီးတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဟူးဂဲၤ
- တၢ်သမံသမိးတၢ်နၢ်ဟူဒီးတၢ်ထံၣ်
- တၢ်ဒိကနၣ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဒ်သိးကဟးဆှဲးတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်စူးကါညါသူး
- မၤန့ၢ်တၢ်သမံသမိးတၢ်ဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ကတိၤသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးတၢ်ပူၤဖျဲးဒီတၢ်အစုၣ်
- တၢ်ကတိၤသကိးတၢ်ဘၣ်ဃးသိလ့ၣ်ဒီးဖိသၣ်လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤ
ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အါထီၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်မၤတဖၣ် ဒီးတၢ်ကွၢ်သမံးသမိးလၢဖိသၣ်ဆံးတဖၣ်အဂီၢ် (PDF) လၢကဘျံးပၤ2တက့ၢ်.
လၢယဖိဆံးအဂီၢ်န့ၣ် တၢ်ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ရဲၣ်ကျဲၤအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
| ကသံၣ်ဒီသဒၢ | တၢ်ပညိၣ် | သးအနံၣ်အလါ |
|---|---|---|
| သူၣ်တၢ်ဆါ B | ဒီသဒၢသူၣ်တၢ်ဆါ B | အိၣ်ဖျဲၣ်အခါ 1-2 လၢတၢ်ဆဲးကသံၣ်အခီၣ်ထံးတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ 6-18လါလၢတၢ်ဆဲးကသံၣ်ခံဘျီတဘျီဝံၤအလီၢ်ခံ |
| RV ရိၣ်တာ်တၢ်ဆါဃၢ်လၢအဒုးကဲထီၣ်ဟၢဖၢလူဒီးဘှိးလၢဖိသၣ်တဖၣ် | ဒီသဒၢရိၣ်တာ်တၢ်ဆါဃၢ် | 2 လါ 4 လါ 6 လါ |
| DTaP | ဒီသဒၢဒ့းဖသရံယါကိာ်ယူၢ်ဘိညိးတၢ်ဆါ, ခၣ်အ့ၣ်တံၢ်တၢ်ဆါ ဒီးတၢ်ကူးဖးထီတၢ်ဆါ | 2 လါ 4 လါ 6 လါ 15-18 လါ 4-6 နံၣ် |
| ဟ့ၣ်မိၣ်ဖံလၢး(စ)အ့ၣ်ဖျူၣ်ဝဲစၢ်တၢ်ဆါကလုာ် b | ဒီသဒၢဟံမိၢ်ဖ့လၢး(စ)တိးကွ့တၢ်ဆါကလုာ် b | 2 လါ 4 လါ 6 လါ 12-15 လါ |
| PCV | ဒီသဒၢနူမိၣ်ကီးကၢး(စ)ပသိၣ်ညိးတၢ်ဆါ | 2 လါ 4 လါ 6 လါ 12-15 လါ |
| IPV | ဒီသဒၢတၢ်ဆါလီၤဘျ့ | 2 လါ 4 လါ 6 -18 လါ 4-6 နံၣ် |
| MMR | ဒီသဒၢတၢ်ဆါဖိ(ဝဲးသဲး), ကိာ်ဘိးတၢ်ဆါဒီးရူၢ်ဘဲလၣ်တၢ်ဆါ | 12-15 လါ 4-6 နံၣ် |
| ဘဲၣ်ရံၣ်စဲလၣ်တၢ်ထီၣ်ထါတၢ်ဆါ | ဒီသဒၢတၢ်ထီၣ်ထါတၢ်ဆါ | 12-15 လါ 4-6 နံၣ် |
| သူၣ်တၢ်ဆါ A | ဒီသဒၢသူၣ်တၢ်ဆါ A | 12-18 လါ, ဆဲးကသံၣ်(2 ဘျီ, 6 လါအယံၤ) |
| တိးကွ့တၢ်ဆါ | ဒီသဒၢတိးကွ့တၢ်ဆါ | ကိးနံၣ်ဒဲးလၢတၢ်ဂိၢ်ထီၣ်သီ, စးထီၣ်လၢ 6 လါ |
တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲအဂၤတဖၣ်လၢဖိသၣ်ဆံးတဖၣ်အဂီၢ်အိၣ်ဧါ.
နဖိအကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ကမၢနမၤတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်မၤကွၢ်အဂၤတဖၣ်လၢဖိသၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ မ့တမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ယိာ်အဂၤတဖၣ်လီၤ. တၢ်အဒိတဖၣ်ကပာ်ဃုာ်ဒီး
- တၢ်ကွၢ်သမံသမိးလၢ စ့းကၢၣ်စဲ(လ)သွံၣ်ဂံၢ်စၢ်တၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတဖၣ်လၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ မ့တမ့ၢ်ကလုာ်ဒူၣ်အဖီခိၣ်
- မ့ၢ်အိၣ်ဒီး ထးဂာ်လီၤစှၤသွံၣ်ဂံၢ်စၢ်တၢ်ဆါန့ၣ် တၢ်မၤလၢပှဲၤထီၣ်အါထီၣ်ထးဂာ်
- တၢ်ကွၢ်သမံသမိးဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဲသကိးတၢ်လၢတၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးလၢဟံၣ်ဃီပူၤ (ပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤတရီတပါဖိသၣ်)
- မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိာ်ဘၣ်ဃး နီၢ်ကစၢ်အဃၢဒီးတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်အီၣ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါအတၢ်ဒိကနၣ်တဲသကိးတၢ်
ဒ်သိးယမၤစၢၤယဖိတဖၣ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်ယမၤတၢ်မနုၤကသ့လဲၣ်.
ဖဲနကသံၣ်သရၣ်ဟဲကွၢ်တၢ်တဘျီဘၣ်တဘျီ (မ့တမ့ၢ် ပှၤကွၢ်ဖိသၣ်ပှၤဆါ)န့ၣ် အဝဲကသံကွၢ်နၤဘၣ်ဃးနဖိအတၢ်ဒိၣ်ထီၣ် ဒီးကဟ့ၣ်တၢ်နဲၣ်ကျဲလၢကဒီသဒၢနဖိဒီးမၤဆူၣ်ချ့အီၤလၢအတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ကိးပတီၢ်ဒဲးအဂီၢ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဘှီကယၢကယဲဟံၣ်လၢဖိသၣ်အတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအဂီၢ်, တၢ်ဒီသဒၢဖိသၣ်လၢတၢ်သါဘၣ်မီၣ်ခံဆီတဆီ, တၢ်ဒီသဒၢအီၤလၢမုၢ်အတၢ်ကိၢ် ဒီးဒီသဒၢအီၤလၢတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး ခီဖျိတၢ်စူးကါသိလ့ၣ်လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤတဖၣ်ဒီးခိၣ်သလုးဒီသဒၢတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ကွၢ်တၢ်အပီးအလီတဖၣ် ဒီးတၢ်အိၣ်ယၢၤတဖၣ် လၢထီရီၤတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ဘၣ်ဃးတၢ်ဆူၣ်ချ့ဂံၢ်ဘါလၢပှဲၤဒီးတၢ်အီၣ်န့ၢ်ဂံၢ်န့ၢ်ဘါတက့ၢ်.
တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤဘၣ်ဃးတၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢဖိသၣ်အဂီၢ်
ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲလၢမိၢ်သီတဖၣ်အဂီၢ်
တၢ်ဒီသဒၢအတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢဖိသၣ်သးနံၣ်6--12အဂီၢ်
ကသံၣ်ဒီသဒၢတဖၣ်လၢဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်
တၢ်သမံသမိးနီၢ်ခိတဖၣ်
ပအိၣ်ဒီးပှာ်ဘျးစဲလၢဘျးစဲဒီးပှၤဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲဖိအါဂၤန့ၣ်လီၤ. ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်ဖိတဂၤစုာ်စုာ်မ့ၢ်ဝဲပှၤစဲၤလံာ်ဃံာ်ဃာ်သဘျ့ဒီး တမ့ၢ်ပခၢၣ်စးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.