နၢ်ပၢၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်ထွဲဒီး နတၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲတဖၣ်, တၢ်မၤအကျဲတဖၣ်ဒီး တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲတဖၣ်တက့ၢ်.
တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်လၢ နပှ့ၤလၢနကစၢ်ဒၣ်နဲအဂီၢ်
လၢပှၤတဂၤစုာ်စုာ် ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်အဂီၢ်, နမ့ၢ်ဟ့ၣ်အါတလၢကွံာ်နတၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲတဖၣ်န့ၣ်ဒီး, ပကဆှၢက့ၤအီၤဆူနအကီး မ့တမ့ၢ် ပကဆှၢန့ၢ်နၤ ခၠဲး(ခ)လၢကဟ့ၣ်က့ၤနၤစ့အပိၣ်တခါန့ၣ်လီၤ.
လၢတၢ်မၤစၢၤဘၣ်ဃး တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအဘူးအလဲအါတလၢအဂီၢ်, နနုာ်လီၤဆူနကရူၢ်ဖိအကီးပူၤဒ်သိး ကကွဲးဆှၢလံာ်ခီဖျိတၢ်ဆီၣ်လီၤ "ဒိးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤ" မ့တမ့ၢ် ဆဲးကျိး တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢပှၤစူးကါတၢ်ဖိအဂီၢ် လီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်လၢ နကရူၢ်ဖိ ID ခးအလီၢ်ခံသ့၀ဲလီၤ.
မ့ၢ်ဒ်သိးကညီဝဲအဂီၢ်ဒီးကအိၣ်ဘၣ်ဘျိးဘၣ်ဒါအဂီၢ်, နဟ့ၣ်က့ၤန Medicare မ့တမ့ၢ် ပှၤတဂၤစုာ်စုာ်ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲလၢ ဆဲးကျိးန့ၢ်တီၤသ့၀ဲလီၤ.
နကဘၣ်ဟ့ၣ်က့ၤတၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲ တချုးနတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲစးထီၣ် မ့တမ့ၢ် ဖဲနဆဲးန့ၢ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.
နတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကအိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဖဲတၢ်ဆဲးန့ၢ်တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲဖဲနဟ့ၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲ လၢအကဟဲကဒီးအဂီၢ်အခါဒံးဘၣ်သနာ်က့န့ၣ်လီၤ.
ဆၢကတီၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဆီအယံာ်ဆံးအါဆံးအါန့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢနပှ့ၤတ့ၢ်နတၢ်တိာ်ကျဲၤဒ်လဲၣ်အဖီခိၣ်လီၤႉ
နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ဆၢကတီၢ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤဆီသၢလါတပယူာ်ဃီ မ့မ့ၢ်လၢနဟ့ၣ်တ့ၢ်တၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲ အစှၤကတၢၢ်တလါအဂီၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢအပူၤကွံာ် နံၣ်ဘၣ်ဘျုးအပူၤအဃိလီၤႉ
နကဘၣ်ဟ့ၣ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲကိးမံၤဒဲးလၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲအကြၢးအဘၣ်လၢနဒိးန့ၢ်တ့ၢ်ဝဲတဖၣ်အဂီၢ် လၢလါခီၣ်ထံးတလါအတီၢ်ပူၤဖဲတၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်နၤတၢ်ဆၢကတီၢ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲလၢတၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်ဖဲ လါခံလါတလါဒီးသၢလါတလါတဖၣ်အပူၤန့ၣ် တဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤတဘျီဃီဘၣ် (အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်"ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ်") နကဘၣ်ဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးကသံၣ်ကသီအပှ့ၤလၢကသံၣ်သရၣ်ဟ့ၣ်လီၤတဖၣ်အဂီၢ် ဖဲလါခံလါတလါဒီးသၢလါတလါတၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်နၤတၢ်ဆါကတီၢ်အကတီၢ်န့ၣ်လီၤႉ
နတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲန့ၣ်ကဘၣ်တၢ်ပတုာ်ကွံာ်အီၤဖဲပမ့ၢ်တဒိးန့ၢ်ဘၣ်နတၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲဖဲတၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လါအခီၣ်ထံးတလါအကတၢၢ်တသီတုၤအိၣ်ဝဲဖဲတၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်ဆၢကတီၢ်သၢလါကတၢၢ်အခါန့ၣ်လီၤႉ လၢတၢ်န့ၣ်အဃိနအိၣ်ဒီးမူဒါဒ်သိးနကဟ့ၣ်တၢ်အဘူးအလဲလၢ နတၢ်ကွၢ်ထွဲခဲလၢာ်အဂီၢ်ဖဲ ဆၢကတီၢ်တၢ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်နၤတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲခံလါတလါဒီးသၢလါတလါအပူၤန့ၣ်လီၤႉ
ပဟ့ၣ်အါထီၣ်နၤတၢ်ဆၢကတီၢ်31-သီလၢကဟ့ၣ်တၢ်အဘူးအလဲအဂီၢ်လၢတမ့ၢ်သၢလါဘၣ်လီၤႉ
လၢတၢ်မၤအသးတခါဂ့ၤတခါဂ့ၤအပူၤ, နတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲ မ့ၢ်ဘၣ်တၢ်ပတုာ်ကွံာ်အီၤ ခီဖျိနတဟ့ၣ်တၢ်အဘူးအလဲအဃိန့ၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နဒိးန့ၢ်ကဒီးပှၤတဂၤစုာ်စုာ်ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲအသီတဘျီတသ့လၢၤဘၣ် တချုးဖဲလၢခံတနံၣ်တၢ်ဆဲးလီၤမံၤအကတီၢ်ဟဲတုၤ၀ဲဒီး နမ့ၢ်တလဲၤခီဖျိဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤအသးလီၤဆီအဃိန့ၣ်လီၤႉ
နမ့ၢ်လဲၤဆူ တၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲအပူၤ ကသံၣ်သရၣ်, တၢ်ဆါဟံၣ် မ့တမ့ၢ် ဆူၣ်ချ့ပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်အဂုၤအဂၤအအိၣ်န့ၣ်, တလိၣ်နတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲဆူပအိၣ်ဘၣ်. နပှၤဟ့ၣ်တၢ်ကွၢ်ထွဲကတီၣ်ထီၣ်န့ၢ်နၤလၢတၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲအဂီၢ်လီၤႉ
နမ့ၢ်လဲၤဆူ တၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲအချၢ ကသံၣ်သရၣ်, တၢ်ဆါဟံၣ် မ့တမ့ၢ် ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်အဂုၤအဂၤအအိၣ်န့ၣ်, နကဘၣ်တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲလံာ်အဒိ၀ဲအံၤတဖၣ်အကျါတခါဆူပအိၣ် ဖဲတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၣ်အီၤ ဒ်လၢနလံာ်ဃံးဃာ်ပူၤအသိးလီၤ.
လံာ်တကွီၢ်တခါစုာ်စုာ်န့ၣ်ပာ်ဖျါတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢနလိၣ်ဘၣ်ဝဲ လၢနကဟ့ၣ်ထီၣ်ဃုာ်ဒီးလံာ်အဒိဃုာ်ဒီးလံာ််ဃံးဃာ်အတၢ်ဆဲးကျိးအဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤတဖၣ်ဒ်သိးလၢနကတီၣ်ထီၣ်လံာ်တကွီၢ်ခီဖျိကျဲဒ်နဃုထၢအသိးလၢအမ့ၢ်ဝဲ : ဆှၢတၢ်ပရၢ, ဆှၢဒီးစဲးကွဲးဒိဆှၢလံာ် မ့တမ့ၢ် ဆှၢလီပရၢ န့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲတဖၣ်အဂ့ၢ်အဃိ, ဝံၤသးစူၤဆဲးကျိး တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢပှၤစူးကါတၢ်ဖိအဂီၢ် လီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်လၢအအိၣ်ဖဲနကရူၢ်ဖိ (ID) ခး အလီၢ်ခံန့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်တညီနုၢ်မၤအသးဘၣ်ဆၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲဖဲ တၢ်ဟ့ၣ်အီၤဝံၤအလီၢ်ခံ အိၣ်ထီၣ်အသးသ့ ("တၢ်ဟံးကဒါက့ၤအရ့သ့အသိး") န့ၣ်လီၤ. နအိၣ်ဒီးမူဒါဒ်သိးနကဟ့ၣ်တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ဆူနကသံၣ်သရၣ်အအိၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢနဒိးန့ၢ်တ့ၢ်အဂီၢ်ဖဲတၢ်အံၤကဲထီၣ်သ့းန့ၣ်လီၤႉ
တၢ်ဂ့ၢ်လိာ်ကွံာ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲတဖၣ် အဂီၢ်သ့ဒ်လဲၣ်ဒီး နကဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤဒ်လဲၣ်-
ဖဲနသူနဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ် ဒီး ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲအတၢ်ဟ့ၣ်လၢ နကသံၣ်သရၣ်အအိၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, ပကဆှၢက့ၤနၤလၢ တၢ်တဲနၢ်ပၢၢ် တၢ်န့ၢ်ဘျုးအဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ် (EOB) တခါန့ၣ်လီၤ.
တၢ်တဲနၢ်ပၢၢ် တၢ်န့ၢ်ဘျုးအဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ် (EOB) တခါန့ၣ်တမ့ၢ်ဝဲကဒွဲစရီတခါဘၣ်, ဘၣ်ဆၣ်အဝဲဒၣ်မၤစၢၤနၤဒ်သိးနကကွၢ်ပိာ်ထွဲတၢ်ကစီၣ်တနီလၢအကါဒိၣ်ဝဲတဖၣ်အခံ, လၢအမ့ၢ်ဝဲ:
ဖဲနၤ, နဝၤ မ့တမ့ၢ် နမါ မ့တမ့ၢ် ပှၤဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢနၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်န့ၢ်အီၤတၢ်အဘူးအလဲခီဖျိ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤအါန့ၣ်တခါအဃိဒီး, ပမၤသကိးတၢ်ဒီးနတၢ်တိာ်ကျဲၤအဂၤ မ့ၢ်ဒ်သိးပကမၤဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့လိာ်တၢ်ဘၣ်ဃး တၢ်တိာ်ကျဲၤတခါစုာ်စုာ်ဟ့ၣ်နတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့တဖၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်လီၤႉ
နတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့အအိၣ်အါမးဖဲ နဟံးန့ၢ်တၢ်ကွၢ်ထွဲလၢနပှာ်ဘျးစဲအချၢန့ၣ်လီၤ
ပှာ်ယဲၤဘျးစဲန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲဒၣ် ကရူၢ်လၢတၢ်ပာ်ဖှိၣ်ဝဲဒၣ်, ကသံၣ်သရၣ်, ကသံၣ်ဝဲၤဒၢး, တၢ်ဆါဟံၣ်, ဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကရၢအဂုၤဂၤလၢနလဲၤဒိးပၠးသးသ့အိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ဟ့ၣ်ဘူးအလဲၤစှၤဒိၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်ဃုထၢပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်တဖၣ်လၢ အတအိၣ်လၢနတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲအပူၤအဃိ, နကဘၣ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်တၢ်အဘူးအလဲ မ့တ့မၢ် နကဘၣ်ဟ့ၣ်န့ၢ် တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ခဲလၢာ်လၢ တၢ်ကွၢ်ထွဲအ၀ဲန့ၣ်အဂီၢ်, လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အကါဒိၣ်၀ဲဒၣ်လၢနကအိၣ်ဒၣ်ဖဲနပှာ်ဘျးစဲအပူၤလီၤ.
မၤလီၤတံၢ်ဘၣ်ဃး တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢအလိၣ်ဘၣ်တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်တဖၣ် ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်တၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်ဆိအီၤအဂီၢ်တက့ၢ်.
ဒ်အပၣ်ဃုာ်၀ဲဒၣ်လၢနတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲအသိး, ပကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကွၢ်ထွဲလၢအပတီၢ်ထီၣ်ဘး ဒီးစူးပာ်ကီၤစ့ၢ်ကီးကျိၤစ့သ့၀ဲ ခီဖျိလၢနကဟးဆှဲး၀ဲဒၣ်တၢ်သူကျိၣ်သူစ့လၢအလီၢ်တအိၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ပမၤစၢၤနၤသ့၀ဲဒၣ် ဖဲနၤဒီးနကသံၣ်သရၣ်မၤတၢ်ဆၢတဲာ်ဘၣ်ဃးဒီးနတၢ်ကွၢ်ထွဲဒီး နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဘျုးအဖှိၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
မၤလိအါထီၣ်ဘၣ်ဃး တချုးတၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါကျဲသနူတဖၣ်အဂ့ၢ်
ဘၣ်တဘျီဘျီ, နကသံၣ်သရၣ်တူၢ်ဘၣ်၀ဲဒၣ်လၢ ကသံၣ်ကသီလၢတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလၢ နတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂီၢ်မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်အဃိ, အ၀ဲသ့ၣ်ဃ့ထီၣ်၀ဲလၢ တၢ်ကပာ်လီၤဆီကသံၣ်ကသီဒ်သိး နတၢ်တိာ်ကျဲၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်အဘူးအလဲကသ့အဂီၢ်လီၤ.
ဃ့ထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲ လၢကသံၣ်ကသံၣ်သရၣ်ဟ့ၣ်လီၤအဂီၢ်ခွဲးလီၤဆီ တက့ၢ်
တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအံၤတၢ်သုအီၤတသ့လၢ ကရူၢ်တၢ်တိာ်ကျဲၤတနီၤ, Medicare တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ် မ့တမ့ၢ် Medical Assistance (Medicaid) တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ် အဂီၢ်ဘၣ်.