တၢ်ဆူးတၢ်ဆါတနီၤန့ၣ်ဆီတလဲနတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒီးသကဲာ်ပဝးသ့ဝဲလီၤ. ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်ဘၣ်ဃးဒီး သကဲာ်ပဝးဒီးသးတၢ်ဆိကမိၣ်အတၢ်ဆူးတၢ်ဆါ, တၢ်ဆါအပနီၣ်ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအကျိၤအကျဲ, ဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်ဟ့ၣ်က့ၤတၢ်ဘူးတၢ်လဲမနုၤတဖၣ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့လီၤ.
တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါပာ်သးတၢ်ဆိကမိၣ်ဒီးသကဲာ်ပဝးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢအဆိန့ၣ် မၤညီထီၣ်ကျိၤကျဲလၢကူစါယါဘျါတၢ်အဂီၢ်နၣ်လီၤ. စးထီၣ်လၢ တၢ်ဃုထံၣ်န့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်တဂၤလၢ နဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ပှာ်ဘျးစဲပူၤ လၢအမ့ၢ်ပှၤအိၣ်ဒီးကံၢ်စီပတီၢ်လၢ ကကူစါယါဘျါတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတဖၣ်အံၤတက့ၢ်.*
သးတၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဆါ ဆီတလဲပှၤတဂၤအတၢ်ဆိကမိၣ်,တၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်သ့လီၤ. သးတၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဆါအကျါ တနီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ
သကဲာ်ပဝးဆူၣ်ချ့စံးတၢ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီးသးတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီး သးတၢ်တူၢ်ဘၣ်လၢကအိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤအဂီၢ် ဃုာ်ဒီးပှၤတဖၣ်အလဲၤခီဖျိဝဲတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢတနံၤဘၣ်တနံၤအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကိးအံၤပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီးသးအတၢ်ဆိကမိၣ်လၢအတဆူၣ်တချ့လီၤဂာ်ဒ်တၢ်သးဟးဂီၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ, တၢ်စူးကါကမၣ်ကသံၣ်မူၤဘှီး ဒီး တၢ်သးစဲတၢ်သကဲၤပဝာ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
သကဲာ်ပဝးအတၢ်အိၣ်သးတနီၤလၢအကဲထီၣ်သးညီနုၢ်တဖၣ်မ့ၢ်ဝဲ:
တၢ်ကူစါယါဘျါလၢပှၤသူညီနုၢ်အီၤန့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဲသကိးတၢ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်ကူစါယါဘျါသးတၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဆါတဂၤ မ့တမ့ၢ် သးဂ့ၢ်ဝီကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ. အအံၤဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်တနၤ (ဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်) မ့တမ့ၢ် တၢ်ထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်ဖဲအဝဲၤလီၢ် (တဘၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟ့ၣ်)န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကသံၣ်သရၣ်ကဃ့န့ၢ်တၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်လၢ သးဂ့ၢ်ဝီသရၣ် မ့တမ့ၢ် နဲၣ်လီၤန့ၢ်နၤကသံၣ်ကသီန့ၣ်လီၤ.
Blue Cross ဒီး Blue Plus ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်ညီနုၢ်ပၣ်ဃုာ်ဝဲဒီးသကဲာ်ပဝး ဒီး သးသ့ၣ်ညါတၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ဟ့ၣ်မၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွၢ်ထွဲလၢဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤတဖၣ်လၢပှၤဆါလၢထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ် မ့တမ့ၢ်လၢအတထီၣ်တၢ်ဆါဟ့ၣ်န့ၣ်, တၢ်ဟ့ၣ်ဆိအဘူးအလဲ မ့တမ့ၢ် တၢ်အုၣ်ကီၤဟ့ၣ်သဃဲၤ တၢ်အပှ့ၤတဖၣ်, ဒီး တၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲ ဝဲဒီးကသံၣ်သရၣ်မတၤတဖၣ်လဲၣ် လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤတခါဘၣ်တခါအပူၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ကလီၤဆီလိာ်အသးလီၤ.
တၢ်တိာ်ကျဲၤအါတက့ၢ်န့ၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါလၢကသံၣ်ကသီဒ်သိးကကူစါယါဘျါသးတၢ်ဆိကမိၣ်ဆူၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကဃုသ့ၣ်ညါလၢမ့ၢ်နတၢ်တိာ်ကျဲၤကဟ့ၣ်အဘူးအလဲလၢကသံၣ်လၢသရၣ်နဲၣ်လီၤနၤစ့ၣ်ဧါန့ၣ်, သမံသမိးကွၢ်နကသံၣ်ကသီတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤပူၤ ကသံၣ်မံၤကွဲးရဲၣ်လၢအဖိးသဲစး(ကသံၣ်ကသီလၢတၢ်အုၣ်ကီၤဟ့ၣ်အဘူးအလဲတဖၣ်အမံၤကွဲးရဲၣ်)န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤကွၢ်ဒီးကသံၣ်ကသီတနီၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကလိၣ်ဘၣ် လံာ်ဟ့ၣ်အခွဲး တချုးနတၢ်တိာ်ကျဲၤကဟ့ၣ်တၢ်အဘူးအလဲလၢနဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
Blue Cross ဒီး Blue Plus အတၢ်တိာ်ကျဲၤတနီၤန့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်အ့ထၢၣ်နဲးအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်လၢ ပှၤသူဝဲဒၣ်လၢကကူစါယါဘျါ သကဲာ်ပဝး မ့တမ့ၢ် သးအတၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဆါအပနီၣ်တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်အံၤအါတက့ၢ်အဘူးအလဲကစှၤန့ၢ်ဒံးတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်လီၤ.
ဒ်သိးကဃုထံၣ်န့ၢ်၀ဲမ့ၢ် နတၢ်တိာ်ကျဲၤဟ့ၣ်နၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအ့ထၢၣ်နဲးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ်ဆဲးကျိးနီၣ်ဂံၢ်လၢအအိၣ်လၢနတၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့အလီၢ်ခံတခီဒီးသံကွၢ်အီၤဒ်န့ၣ်တက့ၢ်.
နတၢ်တိာ်ကျဲၤအန့ၢ်ဘျုးန့ၢ်ဖှိၣ်တဖၣ်အမၤတၢ်ဒ်လဲၣ်အတၢ်ဂ့ၢ်ကျိၤညီနုၢ်တဖၣ်. မၤတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤဘၣ်ဃး တၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲတဖၣ်အဂ့ၢ်ဖုၣ်ကိာ် (SBC) ဒီး နဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ် အလံာ်လီၤဆီလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂီၢ်ဘၣ်ထွဲဒီး နတၢ်တိာ်ကျဲၤမၤတၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
* တချုးနဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကွၢ်ထွဲလၢကသံၣ်သရၣ် အအိၣ်န့ၣ်လၢအအဝဲပၣ်ဃုာ်လၢနဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ဘျးစဲအပူၤဧါန့ၣ် မ့ၢ်နမူနဒါလၢကဃုသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်တပၣ်ဃုာ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲအပူၤကိးဂၤဒဲးဘၣ်. နကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပှၤအိၣ်လၢပှာ်ဘျးစဲအချၢ မ့တမ့ၢ်တၢ်ဃံးဃာ်တအိၣ်ဒီး Blue Cross (တၢ်ကိးအီၤလၢ ကသံၣ်သရၣ်လၢတပၣ်ဃုာ်မၤသကိးတၢ်တဂၤ)န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နကဘၣ်ဟ့ၣ် နဆူၣ်ချ့အဘူးအလဲအါထီၣ် မ့တမ့ၢ် ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်လၢကဟ့ၣ်နၤတၢ်ကွၢ်ထွဲတဂၤန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်လၢနတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲပူၤဧါန့ၣ် နဃုသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ခီဖျိတၢ်ဆဲးကျိးဆူ တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢပှၤစူးကါတၢ်ဖိအဂီၢ်အလီတဲစိနီၢ်ဂံၢ်လၢအဘၣ်တၢ်ကွဲးလီၤအီၤလၢကရူၢ်ဖိ (ID) ခးအချၢန့ၣ်တက့ၢ်.
*တမ့ၢ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤခဲလၢာ်ဟ့ၣ်၀ဲ မၤလိလၢကအိၣ်မူ(Learn to Live)မ့တမ့ၢ် ကသံၣ်သရၣ်လၢအလိၣ်ဘၣ်(Doctor On Demand)န့ၣ်လီၤ. ကရူၢ်ဖိတနီၤဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်တအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤနုာ်လီၤအခွဲးဆူတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤအအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆဲးကျိးဆူ တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢပှၤစူးကါတၢ်ဖိအဂီၢ် ခီဖျိလီတဲစိနိၣ်ဂံၢ်အိၣ်ဖဲ န Blue Cross တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါခးက့အလီၢ်ခံ ဒ်သိးကဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် နတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲန့ၣ်လီၤ.