တၢ်သါအံးန့ၣ် မ့ၢ်ပသိၣ်တၢ်ဆါတမံၤ လၢအမၤကီမၤခဲတၢ်သါထီၣ်သါလီၤန့ၣ်လီၤ. နဒီသဒၢတၢ်သါအံးအတၢ်ဟဲဘၣ်သတူၢ်ကလာ်တဖၣ် ခီဖျိတၢ်ဆီတလဲနခိၣ်နဃၢၤလၢတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤဒီးတၢ်ဟးဆှဲးတၢ်လၢအဒုးကဲထီၣ်အီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. နကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ကဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးကသံၣ်လၢအမၤစၢၤနၤသ့န့ၣ်လီၤ.
ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်သါအံးကဲထီၣ်လဲၣ်.
တၢ်သါအံးန့ၣ် မ့ၢ်စၢၤသွဲၣ်တၢ်ဆါတမံၤအဃိ နမိၢ်ပၢ်အကျါတဂၤဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သါအံးန့ၣ် ကဲထီၣ်သ့လၢနအိၣ်ဒီးတၢ်သါအံးစ့ၢ်ကီးလီၤ. တၢ်ဟဲလီၤစၢၤလီၤသွဲၣ်ပီညါတကးဒံးဘၣ်, သွံၣ်ထံတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စး, တၢ်ဆူးတၢ်ဆါ, တၢ်အိမီၣ်, ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိဘူၣ်ကွၢ်ကီတဖၣ်, ကလံၤခုၣ်, တၢ်ဘၣ်ယိၣ်လီၤဘှံး မ့တမ့ၢ်တၢ်နီၢ်ခိတၢ်ဟူးဂဲၤဒၣ်လဲာ် ဒုးအိၣ်ထီၣ်တၢ်သါအံးသတူၢ်ကလာ်သ့န့ၣ်လီၤ.
တၢ်သါအံးအပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
အပနီၣ်တဖၣ်ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သါဖုၣ်, တၢ်သါသီၣ်ကြီာ်ကြီာ်ကြာ်ကြာ်, တၢ်ကူးမ့တမ့ၢ်တၢ်ကတံာ်လၢသးနါပှၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
ပသိၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤဆၢတၢ်လၢကျဲလီၤဆီခံမံၤ:
- ညၣ်ထူၣ်အတၢ်ယုၢ်ထီၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤကီမၤခဲတၢ်သါထီၣ်သါလီၤ
- ကလံၤကျိၤတဖၣ်အံၣ်လီၤ မ့ၢ်လၢပသိၣ်အကနူၤတိၤတဖၣ်န့ၣ် ညိးထီၣ်အဃိလီၤ
ကဘၣ်ဟးဆှဲးတၢ်သါအံးတၢ်ဘၣ်သတူၢ်ကလာ်လဲၣ်
တၢ်သါအံးတၢ်ဘၣ်သတူၢ်ကလာ်န့ၣ် လီၤဆီလၢပှၤကိးဂၤဒဲးအဂီၢ်လီၤ. မၤလိကျဲလၢကဟးဆှဲးအဝဲသ့ၣ်န့ၣ် ဒီသဒၢတၢ်သါအံးကသ့ဝဲန့ၣ်လီၤ.
ဖဲအံၤန့ၣ် တၢ်လၢနမၤသ့အိၣ်တနီၤ လၢကဒီသဒၢတၢ်သါအံးအတၢ်ဟဲဘၣ်သတူၢ်ကလာ်ညီနုၢ်တဖၣ်:
- ပာ်ကတီၢ်ကွံာ်တၢ်အိမီၣ် ဒီးဟးဆှဲးတၢ်သါမီၣ်ခံပတီၢ်တပတီၢ်တက့ၢ်
- သိးတၢ်ပာ်တဒၢမဲာ်ဖဲ နဖှူကသံၣ်, မၤတၢ်ဘှီထီၣ်တၢ်မၤ မ့တမ့ၢ်ကရၢၢ်တၢ်မၤ
- ဆဲးကသံၣ်ဒီသဒၢတိးကွ့တၢ်ဆါတက့ၢ်
- စူးကါ HEPA တၢ်ပှံၢ်တဖၣ်လၢနစဲးနီၣ်ခွဲ, ဖၣ်ကပူၤဒီးကလံၤခုၣ်ဒၢတက့ၢ်
- စူးကါတၢ်ဒီသဒၢလီၢ်မံဒီးခိၣ်သခၢၣ်ဖျီၣ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤသွံၣ်ထံတဘၣ်လိာ်တဖၣ်တက့ၢ်
- ထုးထီၣ်ကွံာ်နဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢနဘုၣ်ကွၢ်ကီတဖၣ် ဆူနဟံၣ်အချၢ
- သုးကျဲၤတၢ်သးဘၣ်ယိၣ်ပတီၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကဟးဆှဲးတၢ်ပျံၤဖုးသတူၢ်ကလာ်တဖၣ်တက့ၢ်
- ထံၣ်လိာ်သးဒီးပှၤစဲၣ်နီၤတဂၤ ဒ်သိးကဃုထံၣ်ပာ်ဖျါသွံၣ်ထံတဘၣ်လိာ်တဖၣ်ဒီး ကဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် မၤလိတက့ၢ်
- ပိာ်ထွဲနကသံၣ်ကသီအတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်တက့ၢ်
ကသံၣ်ကသီဒီးတၢ်ကူစါကျဲညီနုၢ်တဖၣ်လၢ တၢ်သါအံးအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
တၢ်ကူစါဒီးကသံၣ်ကသီတဖၣ်န့ၣ် ဒိးသန့ၤအသးလၢနတၢ်သါအံးဆူၣ်ထဲလဲၣ် ဒီးကဲထီၣ်ပှဲၤဘျီလဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
- နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သါအံးအဖှံ ဒီးစှၤန့ၢ်တနွံခံဘျီန့ၣ် နကသံၣ်သရၣ်ကဟ့ၣ်နၤ ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်သါစဲး (ဘရီၣ်ခိဒလ့ၣ်ထၢၣ်) ဒ်သိးကစူးကါဖဲအလိၣ်ဘၣ်ဆၢကတီၢ် လၢတၢ်ဘျါက့ၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
- နမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်သါအံးအါန့ၢ်တနွံခံဘျီန့ၣ် နကသံၣ်သရၣ်ကပာ်ဖျါနတၢ်ဆါအမံၤလၢ တၢ်သါအံးခိၣ်ကိၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ကဟ့ၣ်ဝဲ ကသံၣ်လၢတနံၤဘၣ်တနံၤဒ်သိး တၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤတၢ်သါ မ့တမ့ၢ်ကသံၣ်မၤစှၤလီၤတၢ်ညိးထီၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဒီသဒၢတၢ်သါအံးပနီၣ်တဖၣ် ဘၣ်ဆၣ်ကယံာ်အသီတနီၤဒ်သိးကစးထီၣ်မၤတၢ်န့ၣ်လီၤ. အကါဒိၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ နအိၣ်မုာ်ဘၣ်ဆၣ် နကဘၣ်ဆဲးအီကသံၣ်ဒံးလီၤ.
နအီကသံၣ်ဒ်တၢ်နဲၣ်ကျဲအသိးဧါ ဒီးဟးဆှဲးတၢ်မၤကီခဲတဖၣ်ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်ဆါကတူၢ်ကလာ်န့ၣ် ကတိၤတၢ်ဒီးနကသံၣ်သရၣ်တက့ၢ်.
တၢ်သါထီၣ်သါလီၤတၢ်ဟူးဂဲၤတဖၣ်န့ၣ် မၤစှၤလီၤတၢ်သါအံးသ့ဧါ.
လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်သါအံးကဲထီၣ်ခီဖျိတၢ်ဘၣ်ယိၣ်လီၤဘှံး မ့တမ့ၢ်တၢ်သါအံးပနီၣ်တဖၣ် လၢအအိၣ်ထီၣ်ဖဲတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးကဲထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် တၢ်သါထီၣ်သါလီၤတၢ်ဟူးဂဲၤန့ၣ်မၤစၢၤသ့လီၤ. အဝဲသ့ၣ်ဟ့ၣ်နၤပီးလီတမံၤ ဒ်သိးကမၤဂၢၢ်နသးဖဲနပာ်စၢၢ်ဆၢနသးလၢနတၢ်သါထီၣ်သါလီၤအပူၤန့ၣ်လီၤ. သါနုာ်လီၤဒီးသါထုးထီၣ် ဖဲနဂံၢ်ကယီကယီတုၤတဆံတက့ၢ်.
Blue Cross ဟ့ၣ်အပှ့ၤလၢတၢ်သမံသမိးဒီးတၢ်ကူစါတဖၣ်လၢတၢ်သါအံးဒ်လဲၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လဲၣ်.
တၢ်သမံသမိးလၢပှၤစူးကါအီၤအါကတၢၢ်မ့ၢ်ဝဲ တၢ်စူးကါပသိၣ်အတၢ်မၤတမံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သမံသမိးသွံၣ်ထံတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးန့ၣ် ဆၢတဲာ်တၢ်လၢအဒုးကဲထီၣ်နတၢ်သါအံးတဖၣ်သ့စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ. ကိးဘၣ်ပှၤစူးကါတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ အလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ် လၢနကရူၢ်ဖိကရူၢ်ဖိ တၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့ ဒ်သိးကဃုသ့ၣ်ညါလၢတၢ်သမံသမိးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အပှ့ၤဧါန့ၣ်တက့ၢ်.
Blue Cross ဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ပှၤသုးကျဲၤတၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်ဒီးဆှၢလံာ်ဘၣ်ဃးတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဂ့ၢ်ကျိၤတဖၣ် လၢပှၤသးပှၢ်ဒီးဖိသၣ်ခံဖုလၢာ်အဂီၢ် ဒ်သိးကသုးကျဲၤတၢ်သါအံးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်သုးကျဲၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် ပှၤကရူၢ်ဖိကြၢး၀ဲဘၣ်၀ဲတဖၣ် တလိၣ်ဟ့ၣ်အပှ့ၤဘၣ်, မၤသ့ဒ်အသးအိၣ်ဒၣ်ဝဲ ဒီးမ့ၢ်တၢ်လၢပတပာ်ဖျါဆူကမျၢၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. နမ့အဲၣ်ဒိးသ့ၣ်ညါအါထီၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ, ကိးဘၣ် ပှၤစူးကါတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ အလီကျိၤလၢ နကရူၢ်ဖိ တၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့အလီၢ်ခံ