တၢ်အီညါသူးန့ၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်စဲထီအလုၢ်အလၢ်တမံၤ, ဒီးတၢ်ပာ်ပတုာ်ကွံာ်န့ၣ်ကလိၣ်၀ဲတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလီၤဆီလီၤ.
နမ့ၢ် Blue Cross အကရူၢ်ဖိ, ပတၢ်ပာ်ပတုာ်တၢ်အီညါသူးဒီး vaping (ဘဲး) တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤမၤစၢၤနၤသ့ လၢနခါထီၣ်ခီၣ်ခါအဆိကတၢၢ်တခါ ဒ်သိးကပူၤဖျဲးထီၣ်နၤဒီးညါသူးအစုၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဖဲအံၤန့ၣ် နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်:
Blue Cross ဒီး Blue Shield လၢ Minnesota န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲပှၤပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ၀ဲ ပှၤမဲာ်နံၤစိထၣ်တစိၤလၢပူၤဒီး တၢ်အိမီး (Minnesotans for a Smoke-Free Generation), ဒီးမ့တၢ် ကရၢပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အသးအါန့ၢ်ဒံး 60 ကရၢလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်တခါလၢ ကမၤလီၤစှၤကွံာ်၀ဲဒၣ် ပှၤသးစၢ်တၢ်အိမီးဒီး မၤပတုာ်ကွံာ်၀ဲဒၣ်ညါသူးတၢ်မၤဘၣ်ဒိသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကရၢပာ်ဖှိၣ်မၤသကိးတၢ်လၢကီၢ်စဲၣ်ဒီတဘ့ၣ် ကတိၤခၢၣ်စးတၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဘၣ်ဃာ်ဒီးခီၣ်ခါပတီၢ်လၢ တၢ်တြီတံာ်ဃာ်သးစၢ်အတၢ်စဲ၀ဲတၢ်အီညါသူး,လၢအပာ်ဃုာ်ဒီး 21, တၢ်တြီ၀ဲဒၣ်တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအတၢ်ပီးတၢ်လီလၢအအိၣ်ဒီးညါသသူးအရီၢ် (ပာ်ဃုာ်၀ဲ လီမ့ၣ်မိးထူ), တၢ်ဘျၢလီၤကျိၣ်စ့လၢ တၢ်ဒီးသဒီသးစၢ်တၢ်အီညါသူးအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒီးတၢ်ဒုးထီၣ်၀ဲဒၣ်ညါသူးအၢပှ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Blue Cross ထဲးဂံၢ်ထဲးဘါသပှၢ်ပှၢ်လၢ ကမၤစၢၤပှၤ ပတုာ်ကွံာ်တၢ်သူညါသူးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အအံၤမ့ၢ်၀ဲတၢ်မၤဝံၤမၤကဲထီၣ်လၢအဒိၣ်အမုၣ်စှၤခါ:
နကဘၣ်ဖျိ၀ဲဒၣ် Minnesota အ တၢ်သဘျ့လၢကကသါတၢ်ဘျၢ (Freedom to Breathe Act) ဖဲ 2007
တၢ်မၤစၢၤ၀ဲအံၤဒုးအါထီၣ်၀ဲဒၣ်ညါသူးအခိသွဲလၢအဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဖဲ2013
တၢ်စးထီၣ်၀ဲကျိၣ်စ့တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအခီၣ်ထံၤတပတီၢ် လၢကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ၀ဲဒၣ်လီၢ်က၀ီၤလၢအသူ၀ဲဒၣ်ညါသူးအါအလီၢ် ဒ်သိးကဆီတလဲကွံာ်၀ဲဒၣ်အတၢ်စူး ကါညါသူးတၢ်ဘျၢသနူလၢပှၤတ၀ၢအပူၤ.
ကမၤတၢ်ဒ်သိး Call it Quits ကရူၢ်ဖိလၢတၢ်မၤသကိးတၢ်, တၢ်မၤသကိးတၢ်ဒီးကရၢတဖၣ်လၢ အဟ့ၣ်လီၤ၀ဲဒၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢပှၤပတုာ်ကွံာ်၀ဲဒၣ်တၢ်အီညါသူးလၢ မဲာ်နံးစိထၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.
တၢ်အီဘ့း (vaping)န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်ကတိၤဖုၣ်လၢ တၢ်ဒုးသ၀ံထီၣ် (vaporizing) အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အံၣ်လဲးထြီနံးမိာ်ထူန့ၣ် မၤကိၢ်ထီၣ်တၢ်အထံ ဒ်သိးကဟ့ၣ်အဲးရိၣ်စိ(လ) လၢအဘၣ်တၢ်သါနုာ်ဆူပသိၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ညါသူးအစုၣ်ဂာ်နံၣ်ခိၣ်တံလၢပှၤစဲထီ၀ဲချ့ဒိၣ်မးတကးဘၣ်, ဘ့း (vape) အထံန့ၣ် ပၣ်ဃုာ်ဒီးဂာ်အဂၤတဖၣ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ် လီၤဂာ်ဒ်:
လၢအခဲအံၤန့ၣ် ပှၤလၢအပသိၣ်ဘၣ်ဒိ၀ဲ လၢတၢ်အီဘ့း (vaping) အဃိ အိၣ်၀ဲဒၣ်1604 ဂၤညါဒီးအ၀ဲသ့ၣ်အကျါအါဂၤ သံ၀ဲလံန့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသံလၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် ပှၤဃုသ့ၣ်ညါ၀ဲတလီၤတံၢ်ဒံးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါအီၤအဆၢကတီၢ်မ့ၢ်တတုၤဘၣ်သနာ်က့ တၢ်ဟးဆှဲးဘ့း(vaping)ပနံာ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ပူၤဖျဲးအကျဲလီၤ.
ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤတပတီၢ်အဆိကတၢၢ်တခါ လၢကမၤပူၤဖျဲးနသးဒီး တၢ်အီညါသူး ဒီးနံးခိထ့သဝံ/ဘ့း အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအံအိၣ်၀ဲဒၣ်လၢ ကရူၢ်ဖိအသးနံၣ်ဖဲ 13 ဒီးအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
ဆဲးကျိးအပှ့ၤကလီဆူ 1-888-662-BLUE (2583)
နၣ်ရံၣ်တဖၣ်: မုၢ်ဆၣ်-မုၢ်လ့ၤဧိၤ ဂီၤ 830 - ဟါ 530 ကီၢ်ခၢၣ်သးအဆၢကတီၢ်, မုၢ်ဖီဖး ဂီၤ 8 နၣ်ရံၣ် - ဟါ 6 နၣ်ရံၣ် ကီၢ်ခၢၣ်သးအဆၢကတီၢ်
လၢ Blue Advantage Families and Children, MinnesotaCare, Minnesota Senior Care Plus ဒီး SecureBlue ကရူၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်-
ဆဲးကျိး 1-855-552-2583, TTY 711.
နတမ့ၢ်ကရူၢ်ဖိဘၣ်ဒီး:
နဒိးန့ၢ်၀ဲတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤလၢတၢ်ပာ်ပတုာ်တၢ်သ့၀ဲ ခီဖျိတၢ်ပာ်ပတုာ်-လီကျိၤလၢနထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤ, မ့ၢ်အိၣ်၀ဲတတီၤန့ၣ်လီၤ.
ဆဲးကျိး 1-800-QUIT NOW (1-800-784-8669)
Learn to Live န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် တၢ်ကူစါယါဘျါ တၢ်မၤလိတိၢ်နီၣ်နၢ်ပၢၢ် လုၢ်လၢ်သကဲၤပဝး အ့ထၢၣ်နဲးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢ ပှၤတဖၣ်သူဝဲ ဖဲအသးကိၢ်တၢ်လၢ တၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှီး, တၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤ, မ့တန့ၢ်လၢတၢ်ဆိကမိၣ်အါအဃိ, တၢ်သးဟးဂီၤ, တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်ဒီးပှၤဂၤအတၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤ, တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးအါတလၢ မ့တမ့ၢ်တၢ်တူၢ်န့ၢ်ခီၣ်ကဲ
Blue Crossတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတနီၤန့ၣ်ဟ့ၣ်နီၤလီၤဝဲတၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤတၢ်နဲၣ်လိလၢ အကဲထီၣ်သးကွ့ၢ်ကွ့ၢ် ဒ်သိးကမၤစၢၤနၤ လၢ နကပာ်လီၤနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ပညိၣ်ဖီတၢၣ်တဖၣ်ဒီး ကမၤလိဒ်သိးကတုၤဃီၤတၢ်သ့ၣ်တဖၣ်ဒ်လဲၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. နပှၤနဲၣ်လိတၢ်ဖိန့ၣ်ကဟ့ၣ်နၤတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါနၤဒ်သိးကပၢၤဃာ်နၤလၢကျဲဆူတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့လၢအဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ။
Blue Cross ဒီး Blue Shield လၢမံၣ်နံၣ်စိတၤ ဒီး Blue Plus အကရူၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဒိးန့ၢ်ကလီဘၣ် တၢ်ပာ်ပတုာ်ကွံာ်တၢ်အီညါသူးအတၢ်ဆီၣ်ထွဲတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်ပာ်ပတုာ်ကွံာ်ကသံၣ်ကသီအဘူးအလဲတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤဒ်ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ အိၣ်၀ဲအသိးလီၤ.
တၢ်တြီဆၢဒီသဒၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအလီၢ်ခၢၣ်သး (CDC) တၢ်အီမိာ်ဒီးဆူၣ်ချ့အ၀ဲၤဒၢး, တၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါယံာ်ထၢထံကီၢ်အ၀ဲၤလီၢ် ဒီးတၢ်ထုးထီၣ်ရၤလီၤဆူၣ်ချ့အဂ့ၢ်, တၢ်ဂ့ၢ်ဆိချ့တဖၣ်ဘၣ်ဃးလီမ့ၣ်မိာ်ထူ၀ါ အလီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ် လၢဖိသၣ်, ဖိသၣ်လိၣ်ဘိထီၣ်ဒီးပှၤသးစၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, လါမၤၡး112019 န့ၣ်လီၤ.
CDC, တၢ်ကဲထီၣ်သးဘၣ်ဃး ပသိၣ်ဘၣ်ဒိ၀ဲဒီးတၢ်စူးကါလီမ့ၣ်မိာ်ထူ၀ါ, မ့တမ့တၢ်အီဘ့း (Vaping), ပနံာ်တဖၣ်, လါအီးကထိဘၢၣ်242019လီၤ.
CDC, "တၢ်မၤနီၣ်တဖၣ်လၢတၢ်မၤလီၢ်: တၢ်စူးကါလီမ့ၣ်မိာ်ထူ၀ါတဖၣ် ဒီးတၢ်အီညါသူးပနံာ်တမံၤမံၤလၢတီၤခၢၣ်သးဒီးတီၤထီကၠိအကၠိဖိတဖၣ်အကျါ-အမဲရကၤကီၢ်စၢဖှိၣ်တဖၣ်, 20112018," လါနိၣ်၀့ဘၢၣ်16,2018လီၤ.