နီၢ်ခိတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤကိးနံၤဒဲး ဒ်သိးတၢ်ဖးလံာ်, တၢ်ကွၢ်ကွဲၤဟူဖျါ မ့တမ့ၢ်မၤတၢ်လၢခီၣ်ဖၠူထၢၣ်အနီၣ်သဒၢတဖၣ်န့ၣ် မၤလီၤဘှံးနမဲာ်ချံန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ဆီတလဲၢနမဲာ်ချံအတၢ်ထံၣ်သ့န့ၣ်လီၤ. အဃိ နမ့ၢ်ထံၣ်တၢ်ဂ့ၤဂ့ၤအခဲအံၤဒၣ်လဲာ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢ နကဒီသဒၢနမဲာ်ချံလၢ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီးတၢ်ဝံတၢ်ယိးဆူၣ် ဒ်သိးကဒီသဒၢတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်လၢခံန့ၣ်လီၤ.
မၤဆူၣ်ချ့နမဲာ်ချံတဖၣ်လၢနံၣ်တဖၣ်လၢကဟဲအဂီၢ် ခီဖျိမဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်, တၢ်ထီမဲာ်ဒိးပီးလီဒ်တၢ်နဲၣ်လိအသိး ဒီးကူစါတၢ်ဂ့ၢ်ကီဖဲတၢ်ပနီၣ်ဟဲထီၣ်သးဆိအခါန့ၣ်တက့ၢ်. ကွၢ်ထံၣ်န့ၢ်နဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ လၢတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲအဂီၢ် မ့တမ့ၢ်ကွၢ်လၢတၢ်ထၢနုာ်မဲာ်ချံအတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢအပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ် မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်တက့ၢ်.
ပှ့ၤန့ၢ် Blue Cross မဲာ်ချံအတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်
ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ် 5 မံၤလၢကမၤဆူၣ်ချ့နမဲာ်ချံအဂီၢ်
ပဝဲအါတက့ၢ်န့ၣ် ပာ်ဒိၣ်ပာ်ထီ ပမဲာ်ချံတၢ်ထံၣ်အလုၢ်အပှ့ၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ပတပာ်သူၣ်ပာ်သးလၢ ပတၢ်ဃုထၢဖံးမၤကိးနံၤဒဲးန့ၣ် ဘၣ်ဒိပမဲာ်ချ့အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့သ့န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်နတဒိးမဲာ်ဒိးခုၣ်မဲာ်, တအီၣ်တၢ်ဒိးတၢ်လၣ်တဖၣ်လၢနတၢ်အီၣ်အပူၤ မ့တမ့ၢ်ဟးဆှဲး မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်တဖၣ်န့ၣ် မၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနမဲာ်ချံသ့န့ၣ်လီၤ. ကျဲလၢအညီ၀ဲယဲၢ်မံၤအံၤ ဒီသဒၢနမဲာ်ချံသ့ ဒ်တၢ်အိၣ်မူဆူၣ်ချ့အကျဲအကူာ်တမံၤန့ၣ်လီၤ.
1. ကိး 20 မံးနံးဒဲးန့ၣ် ဒုးအိၣ်ဘှံးနမဲာ်ချံ
နမ့ၢ်လီၤဂာ်ဒ်ပှၤအါတက့ၢ်န့ၣ် နဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်အါမးလၢကကွၢ်အံမ့(လ), ကွၢ်မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ မ့တမ့ၢ်ဒိလံာ်လၢနလီတဲစိအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲန့ၣ် ဒုးကဲထီၣ်မဲာ်ချံတၢ်ထုးဃံးသ့, မဲာ်ချံဃ့ထီဒီးတၢ်ကွၢ်တဖျါဂ့ၤဂ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. စူးကါ 20-20-20 အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒ်သိးကဟ့ၣ်နမဲာ်ချံတဖၣ်အတၢ်အိၣ်ဘှံးတဘျး:
- အိၣ်ဘှံးတဘျးလၢနခီၣ်ဖၠူထၢၣ် မ့တမ့ၢ်လီတဲစိ 20 မံးနံးတဘျီ
- ကွၢ်တၢ်တမံၤမံၤ လၢအယံၤဒီးနၤ 20 ခီၣ်ယီၢ်အယံၤ အစှၤကတၢၢ် 20 စဲးကဲး
2. ထီမဲာ်ဒိးခုၣ်မဲာ်
တၢ်ဒီသဒၢနမဲာ်ချံလၢမုၢ်တၢ်ကပီၤန့ၣ် ဒီသဒၢစၢၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်ဒ်သိး မဲာ်ပှၤဖိထီၣ်ဝါဒီးညၣ်ထူၣ်အတၢ်စၢ်လီၤလၢနသးအနံၣ်အလါန့ၣ်လီၤ. သ့ၣ်ညါလၢမဲာ်ထံကလၤလါနါအလွဲၢ်မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ် အလါနါခံးသူဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤတဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ တဒီသဒၢနမာ်ချံဂ့ၤန့ၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ကွၢ်ဃုမဲာ်ဒိးခုၣ်မဲာ်တဖၣ်လၢ:
- အတြီတံာ် UV တၢ်ကပီၤကျိၤ 100 မျးကယၤ
- ပာ်သဒၢနမဲာ်ချံအကပၤတဖၣ်
- အိၣ်ဒီးလါနါလၢအမၤဟူးဝးတၢ်ကပီၤတကျိၤဃီ ဒ်သိးကမၤထီၣ်တဲာ်တၢ်ကပီၤကပြုၢ်ကပြီၤ
3. အီၣ်တၢ်အီၣ်လၢအဂ့ၤလၢနမဲာ်ချံအဂီၢ်
တၢ်အီၣ်လၢအသိစှ ဒီးတၢ်ဒိးတၢ်လၣ်အိၣ်အါန့ၣ် မၤဆူၣ်ချ့စၢၤနမဲာ်ချံသ့လီၤ. အမဲရကၤတၢ်ကူစါမဲာ်ချံကူၣ်သ့ကရၢ ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢတၢ်အီၣ်လွံၢ်မံၤအံၤန့ၣ် ဂ့ၤလၢမဲာ်ချံအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
- သဘ့ဒီးဘီဘၣ်သၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီး ပှာ်ဝါဒီးဒီသဒၢစၢၤမဲာ်ချံလၢတၢ်ကပီၤလၢအမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအီၤသ့
- စူၣ်ဝံာ်သၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်ဆံၣ်မုၢ်အသၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်အါဒီး ဘဲးတၣ်မ့ၣ် C န့ၣ် မၤဆူၣ်ချ့စၢၤသွံၣ်ကျိၤတဖၣ်
- ကါလ့တၢ်ဆံၣ်မုၢ်ဒီးမ့ၤတလီၤဒိးန့ၣ် ဟ့ၣ်ဝဲဘဲးတၣ်မ့ၣ် A ဒီးဒီသဒၢစၢၤမဲာ်ချံဃ့ထီသ့
- ညၣ်စဲလမီဒီးညၣ်အဂၤတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီး အဲးစ့းပှဲၤလၢအသိ လၢအမၤစၢၤမဲာ်ချံထ့းရှူတဖၣ်လၢအဆူၣ်ချ့
4.စူးကါတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢမဲာ်ဒိးတဖၣ်လၢ တၢ်ဟူးဂဲၤလိာ်ကွဲတဖၣ်အဂီၢ်တက့ၢ်
ဒီသဒၢနမဲာ်ချံလၢတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဖဲနလိၣ်ကွဲတၢ်တက့ၢ်. ဖဲအံၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးကျဲလၢနကမၤလီၤတံၢ်လၢ နအိၣ်ဒီးတၢ်ဒီသဒၢမဲာ်ချံအဂ့ၤအကတၢၢ်:
- ဃုထၢပိာ်လံၣ်ကၣ်ဘိၣ်န့းလါနါတဖၣ်လၢ အဒီသဒၢတၢ်ဘၣ်ဒိသ့
- ပှ့ၤမဲာ်ဒိးပီးလီလၢ အဖိးဒီး အမဲရကၤနီၣ်ထိၣ်လၢတၢ်သမံသမိးဒီးအပီးအလီတဖၣ် (ASTM) တၢ်ဘၣ်ဒိအနီၣ်ထိၣ်
- ကွၢ်ဃုတၢ်လၢအဘၣ်ဒီးနၤဒီး မဲာ်ဒိးပီလီ လၢတလီၤဘျ့ဖဲနကပၢၤထီၣ်အခါ
5. ဟံးန့ၢ်မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်
တၢ်ဟံးန့ၢ်မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်အဂ့ၤကတၢၢ်တဖၣ်အကျါတမံၤလၢနမၤသ့ ဒ်သိးကဒီသဒၢနမဲာ်ချံဒီးနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်တမံၤ:
- ပျဲနကသံၣ်သရၣ်ဒ်သိးက သမံသမိးသွံၣ်ကျိၤတဖၣ်လၢနမဲာ်ချံအပူၤလၢ တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးအတၢ်ပနီၣ်တဖၣ်တက့ၢ်
- ဃုထံၣ်စၢၤသွံၣ်ဆၢတၢ်ဆါ, သွံၣ်ဂံၢ်ထီၣ်တၢ်ဆါဒီးသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်တချုးလၢတၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ်အိၣ်ဖျါထီၣ်
- ဒုးကဲထီၣ်တၢ်ကူစါဆိဆိ လၢမဲာ်ချံတၢ်ဆါတနီၤအဂီၢ် တချုးလၢအဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ်တၢ်ဆီတလဲတစိၤသးလၢနတၢ်ထံၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်ဟါမၢ်
ဒီသဒၢနမဲာ်ချံလၢ Blue Cross မဲာ်ချံအတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်
မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ကျဲအကူၣ်သ့ကတၢၢ်တဖၣ်အကျါတမံၤ လၢကဒီသဒၢနမဲာ်ချံတၢ်ထံၣ်န့ၣ်လီၤ. Blue Cross ဒီး Blue Shield လၢ Minnesota ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်အပှ့ၤလၢမဲာ်ချံတၢ်မၤကွၢ်တဖၣ် ခံနံၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤ.
Blue Cross န့ၣ် ဟ့ၣ်စ့ၢ်ကီးမဲာ်ချံအတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်လၢ ကကြၢးကဘၣ်လၢနတၢ်လိၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒီးနစ့တိာ်ပာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မဲာ်ချံတၢ်တိာ်ကျဲၤခဲလၢာ်ဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်မၤစှၤလီၤအပှ့ၤလၢ မဲာ်ဒိးတဖၣ် ဒီးတၢ်ကျးမဲာ်ချံလါနါ ဒီးတနီၤန့ၣ် ဟ့ၣ်မဲာ်ချံအတၢ်မၤကွၢ်အဘူးအလဲန့ၣ်လီၤ.
ဒ် Blue Cross မဲာ်ချံအတၢ်တိာ်ကျဲၤကရူၢ်ဖိတဂၤအသိး နဒိးန့ၢ်ဘၣ် မဲာ်ချံအတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢ ထံကီၢ်ပူၤတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲဖးဒိၣ်တမံၤ လၢအပာ်ဃုာ်ပှၤဆါတၢ်ကစဲးကစီဖးထီတဖၣ်, ကသံၣ်သရၣ်ကူစါမဲာ်ချံတၢ်ဆါတဖၣ်ဒီးပှၤလၢအမၤကွၢ်မဲာ်ချံဒီးဆါမဲာ်ဒိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
နမ့ၢ်တအိၣ်ဒီး Blue Cross ဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤ မ့တမ့ၢ်နပာ်ဃုာ်လၢ Medicare (ကီၢ်စၢဖှိၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်အုၣ်ကီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ)ဒၣ်လဲာ်န့ၣ် နဆဲးလီၤမံၤသ့လၢ Blue Cross မဲာ်ချံအတၢ်တိာ်ကျဲၤကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလီၤ. Blue Cross မဲာ်ချံတၢ်တိာ်ကျဲတဖၣ်မ့ၢ် ကျဲလၢအပှ့ၤဘၣ်ဒီးညီလၢနကဒိးန့ၢ်တၢ်ကွၢ်ထွဲမဲာ်ချံလၢနၤဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ်လီၤ.