ကျဲ 5 ဘိလၢကကတဲာ်ကတီၤသးလၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအတၢ်ဘူးတၢ်လဲတဖၣ်ဖဲတၢ်အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအလီၢ်ခံ

ဖဲတၢ်အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအလီၢ်ခံအကတီၢ်န့ၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကလၢာ်၀ဲဆံးအါလဲၣ်. ပှးတဂၤဒီးတဂၤအတၢ်စံးဆၢကလီၤဆီလိာ်အသးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် 2016 တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါလၢ Fidelity Investments မၤ၀ဲဒၣ်န့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ပှၤဒီမါ၀ၤလၢအအိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤကလိၣ်ဘၣ် $260,000 လၢကဟ့ၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအ တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့လၢတၢ်အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအကတီၢ်န့ၣ်လီၤ.*

ကတဲာ်ကတီၤကပာ်ဆိနသးလၢကဟ့ၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအတၢ်ဘူးတၢ်လဲဖဲတၢ်အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအကတီၢ်ကကဲအဂီၢ်

သူတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤလၢကတိာ်ကျဲၤဃာ်တၢ်ဒီးကပာ်ကီၤစ့လၢနတၢ်အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအလီၢ်ခံအဖီတၢၣ်တဖၣ်အဂီၢ်း

• ဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးMedicareအဂ့ၢ်. တၢ်တဟံးန့ၢ်ကလီအီၤဘၣ် ဒီး တဟ့ၣ်တၢ်ဘူးတၢ်လဲခဲလၢာ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ်, Medicare အတၢ်ပာ်ပနီၣ်စ့လၢနကစၢ်ဘၣ်ထုးထီၣ်အီၤအပတီၢ်တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်အဂီၢ်တအိၣ်ဝဲဘၣ်န့ၣ်လီၤ. နပှ့ၤန့ၢ်တၢ်တိာ်ကျဲၤလၢအကမၤပှဲၤဝဲ Medicareအတၢ်လီၤဟိသ့ဝဲဘၣ်ဆၣ် တၢ်အုၣ်ကီၤအပှ့ၤလၢနဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤ တလါဘၣ်တလါ ကအိၣ်၀ဲဒၣ်လီၤႉ ဖဲနဆိကမိၣ်ထံလၢတၢ်အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအလီၢ်ခံ ကယံာ်၀ဲညီနုၢ်အနံၣ်18-20 နံၣ်အဃိတၢ်ဘူးတၢ်လဲကအါထီၣ်ကွ့ၢ်ကွ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.


• နကန့ၢ်ဘၣ်လၢ ပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢအအိၣ် ဆံးအါလဲၣ်န့ၣ်သ့ၣ်ညါတက့ၢ်. ပှၤအိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤထဲ 61% ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်စ့ဟဲနုာ်တ၀ာ်လၢ ပှၤဂ့ၢ်ဝီတၢ်ဘံၣ်တၢ်ဘၢန့ၣ်လီၤ. အဝဲတမၤပှဲၤဝဲတၢ်မၤဘူးလဲလၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤတချုးနအိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤအလီၢ်ဘၣ် သနာ်က့ မၤအါထီၣ်နစ့ပာ်ကီၤသ့ဝဲလီၤ.


• မၤကီၤအါထီၣ်စ့ဖဲန401(k)တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်တက့ၢ်. နဟ့ၣ်စ့ပၢၢ်လၢ $18,000 တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်လၢန401K အဂီၢ်သ့ဝဲလီၤ. မၤလီၤတံၢ်စ့ၢ်ကီးစ့လၢနဟ့ၣ်ဒီးစ့လၢ နတၢ်မၤကစၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ်ထဲသိးသိးတက့ၢ်. ဖဲနသးအနံၣ်မ့ၢ်ပှဲၤထီၣ် 60 နံၣ်န့ၣ်, စ့လၢနပာ်ကီးအီၤလၢတၢ်အိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအကတီၢ် ကမ့ၢ် 8X လၢနကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ်လီၤ.


• အိးထီၣ်တၢ်ပၢၤဃာ်စ့အကီးလၢဆူၣ်ချ့ဂီၢ် (HSA) တက့ၢ်. စ့လၢနပာ်ကီၤ၀ဲဒၣ်လၢန HSA အပူၤန့ၣ် ဟ့ၣ်န့ၢ်နဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်ဘူးတၢ်လဲဒီးတၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲ ဖဲနအိၣ်ဘှံးက့ၤလၢတၢ်မၤဝံၤအလီၢ်ခံသ့န့ၣ်လီၤ. နတဘၣ်ဟ့ၣ်ခိသွဲလၢကျိၣ်စ့နထၢနုာ်လီၤဝဲဖဲန HSA အပူၤအခါ ဒီး နစ့အအ့ၣ်ကအါထီၣ်လၢပူၤဒီးတၢ်ခိတၢ်သွဲ ဒီးနသူစ့န့ၣ် လၢကဟ့ၣ်က့ၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ဘူးတၢ်လဲကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲတဖၣ်အဂီၢ်သ့န့ၣ်လီၤ.


• အိၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တက့ၢ်. ကွၢ်ထွဲလီၤနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ခီဖျိတၢ်ဟးလၢခီၣ်တနံၤအမံးနံး30, တနွံ5ဘျီ, ကမၤလီၤစှၤတၢ်ကီတၢ်ခဲဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ်ဒီးအပှ့ၤဒိၣ်ဝဲတဖၣ်လၢခံ လီၤဂာ်ဒ် သးဖျၢၣ်တၢ်ဆါ, သံတခီပၤလီၤဘျ့, ဒီးဆံၣ်ဆၢတၢ်ဆါတကလုာ် 2 န့ၣ်လီၤ.