Autism တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်နၤဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိသ့ၣ်တဖၣ်တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါလၢနလိၣ်ဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ.
လၢအခဲအံၤန့ၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်ကူစါလၢ Autism အီးထံၤစၢၣ်ခိၣ်နူာ်တၢ်ဆါ (ASD) အဂီၢ်ဒံးဘၣ် သနာ်က့ တၢ်ဃုထံၣ်ပာ်ဖျါ၀ဲလၢ တၢ်နုာ်လီၤဖံးမၤတၢ်ကူစါယါဘျါဆိဆိန့ၣ် ကမၤဂ့ၤထီၣ်ဖိသၣ်အတၢ်ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်အဂီၢ်ဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဆိတၢ်ဆါ ဒီးနုာ်လီၤကူစါတၢ်လၢအဆိအချ့န့ၣ် မၤစှၤလီၤသးသမူဒီစိၤ တၢ်ကွၢ်ထွဲအဘူးအလဲ ခံပူာ်သၢပူာ်သ့န့ၣ်လီၤ.
တၢ်နဲၣ်လိအံၤ ကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိးနကနၢ်ပၢၢ်ဒီးကဒုးနဲၣ်နၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးအကျဲတဖၣ် ဒီးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်လၢ နၤဒီးနဖိတဖၣ်ဒိးန့ၢ်၀ဲသ့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
Blue Cross အတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ
Blue Cross ဒီး Blue Shield လၢမံၣ်နံၣ်စိတၤ (Blue Cross) တၢ်ဒီသူၣ်ပာ်သးပှၤပဲာ်ထံၣ်နီၤဖးတၢ်လၢကမံးတံာ်မိၢ်ပှၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်၀ဲ (BCBA) ပှၤပၢဆှၢဆူၣ်ချ့အဂ့ၢ်တဂၤန့ၣ် ကဃုထံၣ်စၢၤကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲပူၤတဂၤ လၢအကြၢး၀ဲဘၣ်၀ဲဒီး နဖိအတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲပူၤတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်တအိၣ်လၢနလီၢ်က၀ီၤပူၤဘၣ်ဒီး, ပှၤပၢဆှၢဆူၣ်ချ့အဂ့ၢ်တဂၤ ကမၤစၢၤနဲၣ်လိနၤကျဲၤလၢ တၢ်ဃုထၢအဂၤတဖၣ် ဒ်သိးနကဒိးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤလၢနဖိလိၣ်ဘၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
န Blue Cross ပှၤပၢဆှၢဆူၣ်ချ့အဂ့ၢ်တဂၤန့ၣ် အိၣ်၀ဲဒၣ်လၢ ကမၤစၢၤနဖိအတၢ်ကူစါယါဘျါဒီတကတီၢ်ညါန့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤန့ၣ် ကပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဆဲးကျၢဆဲးကျိးနၤဒီးနကသံၣ်သရၣ် လၢကဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်အသီတဖၣ် ဒီးပာ်ပနီၣ်တၢ်လိၣ်ဘၣ်အသီတမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ.
ပှၢပၢဆှၢဆူၣ်ချ့အဂ့ၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤတၢ်သ့ဒ်လဲၣ် -
- ဟ့ၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်နဲၣ်လိဒီးပှၤဟ့ၣ်တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအတၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤ
- မၤလီၤတံၢ်နမၤန့ၢ်တၢ်အကံၢ်အစီဂ့ၤဒိၣ်မး, တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ်ဒီသူၣ်ပာ်သးဒီးတၢ်ဘှီဘၣ်က့ၤ (ABA) အတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ လၢအပာ်ဖျါတ့ၢ်အီၤတဖၣ်
- ဃုထၢစၢၤကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲဘျးစဲပူၤ
- ဒုးဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့တၢ်ဃုာ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် ဒီးတၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအကျဲဧိၤကပူၤဧိၤတဖၣ်
- ကွၢ်ကဒါက့ၤတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်
- တဲကျိးက့ၤ၀ဲ ဆူၣ်ချ့ကျဲသနူၤတဖၣ် ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်
- ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဒီးသမံသမိးဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်လိၣ်ဘၣ်အဂၤတဖၣ်
- ဆဲးဟ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤကွ့ၢ်ကွ့ၢ် ဒ်နဖိဒိၣ်ထီၣ်အသိး
တၢ်အကါဒိၣ်: တချုးတၢ်ကူစါယါဘျါစးထီၣ်တမံၤမံၤန့ၣ်, မၤလီၤတံၢ်လၢ နဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤဟ့ၣ်တၢ်ဘူးတၢ်လဲ လၢနဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်အံၤန့ၣ် ကမၤစှၤလီၤဘူးလဲလၢ နဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤလၢနီၢ်ကစၢ်စ့အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဆဲးကျိးပှၤ ဒ်သိးကစးထီၣ်အဂီၢ်
ဆဲးကျိးနီၣ်ဂံၢ်လၢ နကရူၢ်ဖိတၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့အလီၢ်ခံဒီး ဃ့ကတိၤတၢ်ဒီး သကဲာ်ပဝးဆူၣ်ချ့ပှၤပၢဆှၢဆူၣ်ချ့အဂ့ၢ်တဂၤန့ၣ်တက့ၢ်.
အီးထံၤစၢၣ်တၢ်ဆါအတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်
ပှာ်ယဲၤသန့ဘျးစဲလၢအပိာ်ထွဲတဖၣ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ကလီတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအါမး ဘၣ်ဃးဒီးအီးထံၤစၢၣ်တၢ်ဆါ ပၣ်ဃုာ်ဒီးလံာ်တၢ်ကစီၣ်, တၢ်ဃိထံၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်တဖၣ် ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
အီးထံၤစၢၣ်တၢ်ဆါအတၢ်ကူစါယါဘျါတဖၣ်
တၢ်ကူစါယါဘျါလၢအီးထံၤစၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကပၣ်ဃုာ်ဒီး ABA တၢ်ကူစါယါဘျါ, လၢအမ့ၢ်သကဲာ်ပ၀းလီၤဆီတၢ်သိၣ်လိလၢအဟ့ၣ်လၤကပီၤသကဲာ်ပ၀းလၢအဂ့ၤန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိတၢ်စူးကါတၢ်ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်သးအသဟီၣ်လၢအဂ့ၤန့ၣ်, ဖိသၣ်တဖၣ်မၤလိၤန့ၢ်တၢ်သ့ ခီဖျိတၢ်ဆဲးကျၢဆဲးကျိး, နီၢ်ကစၢ်-တၢ်မၤစၢၤ ဒီးတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ် ဒီးအ၀ဲသ့ၣ်သးပှၢ်ထီၣ်အခါ ဘၣ်မၤစၢၤလီၤအသးဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ကူစါယါဘျါလီၤဆီတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ်လၢအမ့ၢ် တၢ်ကတိၤတၢ်, တၢ်မၢမၤတၢ်ဒီးကူစါယါဘျါအီၤဒီး နီၢ်ခိနီၢ်ကစၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူစါယါဘျါတဖၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်အကါဒိၣ်တမံၤလၢတၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ ASD ဒီးကဘၣ်တၢ်ဒုးပၣ်ဃုာ်အီၤလၢဖိသၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူစါယါဘျါလၢနဖိလိၣ်ဘၣ်အီၤတမံၤ ကဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢအတၢ်ဆါပနီၣ်တဖၣ် ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကဆီတလဲ၀ဲဒၣ် ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလၢတၢ်ကူစါယါဘျါတဖၣ်အံၤန့ၣ်ဘၣ်တၢ်နီၤဖးအီၤကရူၢ်ခံမံၤန့ၣ်လီၤ: နီၢ်သးဆူၣ်ချ့တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ် ဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ် လၢအဘၣ်တၢ်ပၣ်ဖျါအီၤဖဲအံၤတဖၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်လၢအီးထံၤစၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ် ဘၣ်ဆၣ် ဖိသၣ်တဂၤဒီးဂၤအတၢ်ကူစါလီၤဆီလိာ်သးန့ၣ်လီၤ.
ဆူၣ်ချ့တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်
တချုးနစးထီၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအသီ မ့တမ့ၢ် မၤတၢ်ဃုာ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်အသီအခါ ဆဲးကျိးတၢ်ဆူ Blue Cross ဒီးမၤလီၤတံၢ်က့ၤန ဆူၣ်ချ့တၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ် ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
- တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ကတိၤတၢ်လီၤကတာ်မၤဂ့ၤထီၣ်ဒိၣ်ထီၣ်ကျိာ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ်လၢ တၢ်ဆဲးကျၢဆဲးကျိးကသ့အါထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
- တၢ်မၢမၤတၢ်ဒီးကူစါယါဘျါတၢ်ဒီးနီၢ်ခိနီၢ်ကစၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါတဖၣ်ပညိၣ်စၢၢ်ဆၢတၢ်ဒုးဘၣ်လိာ်ဖိးဒ့ ဒီးတၢ်ဟူးဂဲၤနီၢ်ခိအညၣ်ထူၣ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၢမၤတၢ်ဒီးကူစါယါဘျါတၢ်န့ၣ် မၤစၢၤနဖိတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အကျိၤအကျဲတဖၣ် ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါဘၣ်နီၢ်ခိယူာ်ပျဲကျိၤကျဲတဖၣ် (တၢ်ထံၣ်, တၢ်အသီၣ်, တၢ်ထိးဘၣ်တၢ်, ဒီးတၢ်နၢတၢ်နွါ) လၢကျဲလၢတၢ်သုးကျဲၤအီၤသ့တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
နီၢ်သးဆူၣ်ချ့တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်
ဆဲးကျိး Blue Cross တချုးစးထီၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအသီ မ့တမ့ၢ် မၤတၢ်ဃုာ်ဒီးကသံၣ်သရၣ်အသီအခါ ဒ်သိးကပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤဆူၣ်ချ့တၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ် ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
- တၢ်ပဲာ်ထံနီၤဖးသကဲးပဝာ်လၢဘၣ်တၢ်စူးကါအီၤသ့ (ABA), တၢ်နုာ်လီၤဆိလၢကဘှီဘၣ်က့ၤတၢ်သကဲးပဝာ် (EIBI)-တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်လၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ပနံာ်တၢ်ကၤ, ဒီး တၢ်နုာ်လီၤဆိလၢကဘှီဘၣ်က့ၤတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်ဒီး တၢ်သကဲးပဝာ် (EIDBI)- Minnesota Health Care Programs တဖၣ်န့ၣ်မ့ၢ်မံၤတဖၣ်လၢ ဘၣ်တၢ်သုလဲလိာ်အီၤယၢ်ခီယၢ်ခီန့ၣ်လီၤႉ ABA, EIBI ဒီး EIDBI အတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်အီၤလၢတၢ်န့ၢ်ဘျုးအကရူၢ်ဒ်သိးသိးအပူၤန့ၣ်လီၤ.
ABA, ဖဲတၢ်စူးကါအီၤဆိဆိအခါန့ၣ်, မၤစၢၤဖိသၣ်တဖၣ် အတၢ်ဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်အရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်တဖၣ် ဒ်သိးကမၤလိတၢ်အဂီၢ်, လၢအမ့ၢ် တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်ခီၣ်ထံးတဖၣ် ဒ်သိးတၢ်ကွၢ်ကီတၢ်, တၢ်ကနၢ်တၢ် ဒီး တၢ်မၤဒိးတၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ABA တၢ်ကူစါယါဘျါန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒုးလိၣ်ထီၣ်ဖးထီၣ်ခီဖျိတဂၤဘၣ်တဂၤ ပှၤကူစါယါဘျါတၢ် ဒ်သိးကသိၣ်လိတၢ်, မၢမၤတၢ် ဒီးတၢ်တ့ဘှီတၢ်လဲလိာ်သကဲးပ၀းတဖၣ်ခီဖျိတၢ်ဟ့ၣ်ဆူၣ်ထီၣ်သးအသဟီၣ်လၢအဂ့ၤ, ဖဲဘှီဘၣ်လဲလိာ်က့ၤန့ဆၢၣ်ခိၣ်ဃၢၤ ဒ်သိးကမၤစှၤလီၤသကဲးပ၀းကီခဲအါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ABA စူးကါဟံၣ်ဖိဃီဖိ/ပှၤဟ့ၣ်တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ် ဒ်သိးကပာ်ပနီၣ်ထီရီၤတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်လၢ ဖိသၣ်လိၣ်ဘၣ်၀ဲ လၢကဂုၤထီၣ်ပသီထီၣ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်အဂီၢ် လၢအမ့ၢ်ဝဲ တၢ်ဖးလံာ်ဒီးတၢ်စးထီၣ်တၢ်တဲဃဲၤသကိးတၢ်တဖၣ်, ဒီးတၢ်သ့ၣ်ညါနီၤဖးသးပလၢၢ်တၢ်အခီၣ်ထံးခီၣ်ဘိတဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
EIBI စူးကါကျိၤကျဲတဘျုးမံၤ ဒီးတၢ်မၤအကျိၤအကွာ်တဖၣ်အါမး ဒ်သိးကယါဘျါဖိသၣ်စၢ်တဖၣ်, ညီနုၢ်သးနံၣ်အိၣ် 2 ဒီး 6 နံၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ.
- ကရူၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါ မၤသ့ထီၣ်တၢ်ရ့လိာ်မုာ်လိာ်သးဒီး ပှၤလၢအသးနံၣ်အိၣ်ဒ်သိးသိးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိတဖၣ်န့ၣ် ညီနုၢ်ဘၣ်တၢ်မၤအီၤတနွံတဘျီ ဒီးယံာ်၀ဲ တနၣ်ရံၣ်ခံနၣ်ရံၣ်န့ၣ်လီၤ.
- နီၢ်တဂၤတၢ်ကူစါယါဘျါဟ့ၣ်တဂၤ-ဘၣ်-တဂၤ တၢ်ကူစါယါဘျါဃုာ်ဒီးပှၤကူစါယါဘျါလၢတၢ်ဟ့ၣ်တဃးတၢ်သိၣ်လိန့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤလိတဖၣ်အံၤ ဟ့ၣ်ထီၣ်ခိၣ်ဃၢၤတၢ်အိၣ်သးဘံၣ်ဘံၣ်ဘၢဘၢ, ပှဲၤဒီးတၢ်သးအိၣ်ဒီးတၢ်လီၢ်ခူသူၣ်အဃိ ဖိသၣ်တဖၣ် ဃုသ့ၣ်ညါလီၤအတၢ်တူၢ်ဘၣ်တဖၣ်, တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်, မ့တမ့ၢ် သကဲးပ၀ာ်တဖၣ်, လဲၤခီဖျိတၢ်ကီတၢ်ခဲ မ့တမ့ၢ် တၢ်သ့ၣ်နီၣ်လၢပျၢၤလၢအသးပ့ၤနီၣ်တသ့ဘၣ်တဖၣ် ဒီးပာ်ပနီၣ်တၢ်လၢအအဲၣ်ဒိးဆီတလဲ မ့တမ့ၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်၀ဲလၢ အတၢ်အိၣ်မူပူၤန့ၣ်လီၤ.
- ဟံၣ်ဒူၣ်ဃီထၢတၢ်ကူစါယါဘျါ မၤဂ့ၤထီၣ်စၢၤဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ် အတၢ်ဆဲးကျၢဆဲးကျိးဒီး ဘှီဘၣ်က့ၤတၢ်ဂ့ၢ်ကီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
- တၢ်မၤကွၢ်ဘၣ်ဃးဒီးသးဂ့ၢ်၀ီ သမံသမိးသးအတၢ်ပလၢၢ်သ့ၣ်ညါဘၣ်ဒီးသးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤတၢ်မၤအကျိၤအကွၢ် ခီဖျိစူးကါ တၢ်ကွဲးလံာ်, တၢ်ထံၣ် ဒီး ထးခိၣ်တၢ်ကတိၤတၢ်သမံထံတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.
ABA ဒီး EIBI/EIDBI တဖၣ်မၤတၢ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်ႉ
1. တၢ်သမံသမိးတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ်
တၢ်အံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်၀ဲဖဲနသ့ၣ်ဆၢဖးကတီၢ် လၢတၢ်ထံၣ်လိာ်သးအခီၣ်ထံးကတၢၢ်တဘျီ ဃုာ်ဒီးပှၤပၢဆှၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဂၤ, ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးလံာ်ပျဲ (M.D. မ့တမ့ၢ် Ph.D.) မ့တမ့ၢ် သကဲာ်ပဝးပှၤပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ် လၢကမံးတံာ်မိၢ်ပှၢ်အၢၣ်လီၤတူၢ်လိာ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်ကမၤတၢ်သမံသမိးထံထံဆးဆး ဒ်သိးကဃုသ့ၣ်ညါနဖိတၢ်ဆါအပနီၣ်တဖၣ် ဒီးဆၢတဲာ်တၢ်ကူစါယါဘျါအကြၢးဘၣ်ကတၢၢ် ဒီးတုၤလီၤတီၤလီၤန့ၣ်လီၤ.
2. တၢ်ကူစါယါဘျါအတၢ်တိာ်ကျဲၤ
ခီဖျိတၢ်သမံသမိးတဖၣ်, ပှၤပၢဆှတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဂၤ န့ၣ် ကကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤစၢၤနတၢ်ကူစါတၢ်တိာ်ကျဲၤလီၤတံၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤန့ၣ် ကပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤကျိၤကွာ်လၢကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဆါအပနီၣ်လီၤတံၢ်တဖၣ် ဒီးပာ်လီၤလၢတၢ်ကူစါကမၤအီၤပှဲၤဘျီလဲၣ်ဒီး တၢ်မၤအီၤလၢတၢ်လီၢ် ဒ်လဲၣ်တကလုာ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ.
3. တၢ်ကူစါယါဘျါအကတီၢ်တဖၣ်
တၢ်ကူစါပှၤမၤစၢၤတၢ်, လၢအဘၣ်တၢ်သ့ၣ်ညါအီၤစ့ၢ်ကီးလၢ သကဲးပ၀ာ်ပှၤစဲၣ်နီၤ, ဒိးန့ၢ်ဘၣ် ABA တၢ်ကူစါအတၢ်မၤလိဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်လံာ်ပျဲ မ့တမ့ၢ်တၢ်အုၣ်ကီၤတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်အံၤ မၤမူဒါလၢတၢ်ပာ်ဖျါအီၤ လၢတၢ်ကူစါတၢ်တိာ်ကျဲၤပူၤဒီး အ၀ဲသ့ၣ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါတၢ်အစၢတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲသ့ၣ်ကူၣ်သကိးတၢ်ဒီးပှၤပၢဆှၢတၢ်ရဲၣ်ကျဲၤတဂၤ ဒ်သိးကတၢၣ်ပီၣ်တၢၣ်ပီဘၣ်ဃး ဖိသၣ်အတၢ်ကူစါတၢ်တိာ်ကျဲၤအတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
4. လံာ်ပာ်ဖျါတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီ
နပှၤပၢဆှၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဂၤန့ၣ် ကထိၣ်ဒွးတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီဒီး, ဒိးသန့သးလၢ နဖိအတၢ်ခီဆၢက့ၤဆူ ဆူတၢ်ကူစါယါဘျါ, ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလီၤဆီ, မ့ၢ်အလိၣ်ဘၣ်၀ဲန့ၣ်လီၤ.
တၢ်သံကွၢ်လၢပှၤသံကွၢ်အီၤအါတဖၣ်
ယဖိလဲၤ၀ဲသ့ဆူကသံၣ်သရၣ်လၢ ယဃုထံၣ်လၢသကဲးပ၀ာ်ပှၤပဲာ်ထံနီၤဖးတၢ် တၢ်အုၣ်ကီၤ ကမံးတံာ်မိၢ်ပှၢ်ပှာ်ယဲၤသန့ၤ (bacb.com) န့ၣ်ဧါ.
ဒ်သိးနသုတဟ့ၣ်ဘူးလဲလၢနီၢ်ကစၢ်စ့ အါတလၢတဂ့ၤအဂီၢ်, မ့ၢ်တၢ်အကါဒိၣ်လၢ နကမၤလီၤတံၢ်က့ၤလၢ ကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကျၢၢ်ဘၢဧါ ဖဲနလဲၤထံၣ်လိာ်သးအခီၣ်ထံးတဘျီ နတၢ်အုၣ်ကီၤဟ့ၣ်တၢ်အဘျုးမနုၤတဖၣ်လဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အ၀ဲမ့တအိၣ်လၢနတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲပူၤဘၣ်ဒီး နကဘၣ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်လၢနနီၢ်ကစၢ်စ့န့ၣ်လီၤ. ဆဲးကျိးန Blue Cross ပှၤပၢဆှၢသဲစးတၢ်ဂ့ၢ်မ့တမ့ၢ် ဆဲးကျိးနီၣ်ဂံၢ်လၢအအိၣ်လၢနကရူၢ်ဖိတၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့အလီၢ်ခံန့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်ကူစါအံၤ လိၣ်လၢကဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢ တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢးအပူၤဧါ.
တလိၣ်ဘၣ်, တၢ်ကူစါတနီၤန့ၣ် ဘၣ်မၤအီၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ဒၢး, ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မၤအီၤသ့စ့ၢ်ကီးလၢ ကၠိပူၤ မ့တမ့ၢ် လၢဟံၣ်သ့န့ၣ်လီၤ.
လၢပှၤစဲၣ်နီၤတၢ်ကူစါအမဲာ်ညါန့ၣ်, ယမၤစၢၤယဖိအဂ့ၤကတၢၢ်လၢဟံၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်.
နဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤနဖိအဂ့ၤကတၢၢ်ခီဖျိ တၢ်မၤလိဘၣ်တၢ်အအါကတၢၢ် ဘၣ်ဃးနဖိအတၢ်လိၣ်ဘၣ်တဖၣ် ဒီးအီၣ်ထံးစၢတၢ်ဆါ ဒ်သိးနကတိၤစၢၤတၢ်လၢအဂီၢ်တုၤလီၤတီၤလီၤသ့န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဆိကမိၣ်ထံတၢ်ထံၣ်ဒီးတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢလာ်တဖၣ်အံၤ -
- နုာ်လီၤမၤဃုာ်တၢ်လၢတၢ်ကူစါယါဘျါတဖၣ်အပူၤဒ်သိး နကမၤလိသကဲာ်ပဝးတၢ်သိၣ်လိ လၢနဟံၣ်ကသ့၀ဲလီၤ.
- နုာ်လီၤပၣ်ဃုာ်လၢအီၣ်ထံးစၢၣ်တၢ်ဆါပှၤအတ၀ၢအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. တၢ်ပၣ်ဃုာ်သးဒီး တၢ်ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤအကရူၢ်န့ၣ် ဟ့ၣ်ထီၣ်သးတၢ်ဆိမိၣ်အတၢ်မၤစၢၤတကးဘၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤဂ့ၤ၀ဲတမံၤ လၢကမၤလိဘၣ်၀ဲ တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢပှၤဂၤသူဘၣ်အီၤ ဒီးပှၤအတ၀ၢအတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီးန့ၣ်လီၤ.
- သ့ၣ်ညါပာ်ပနီၣ်တၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်တဖၣ် လၢနဖိမၤန့ၢ်၀ဲ, အဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ အဆံးမ့ၢ်ဂ့ၤတက့ၢ်. လၢတၢ်ထိၣ်သတြီၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ဖိသၣ်အဂၤအတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီအလီၢ်န့ၣ်, ပာ်သးစၢၢ်ဆၢလၢတၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်မၤဝဲသ့တဖၣ်အလိၤတက့ၢ်.
- နဟံၣ်ပူၤတၢ်အိၣ်မူအပူၤ ဖံးမၤတၢ်တမံၤဘၣ်တမံၤထဲသိးသိးတက့ၢ်. . ဟံးန့ၢ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်ဃုာ်ဒီးနဖိအဂၤ ဒီးနမါန၀ၤန့ၣ်တက့ၢ်. အံးထွဲကွၢ်ထွဲလီၤနသး ဒီးမၤလီၤတံၢ်လၢနအိၣ်ဘှံးအိၣ်သါပှဲၤပှဲၤ ဒ်သိးနပာ်နၤဒီးနဟံၣ်ဖိဃီဖိအသးဆူၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ.
ABA မ့တမ့ၢ် EIBI တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်လၢ အအိၣ်ဖဲယကသံၣ်ကသီတၢ်တိာ်ကျဲၤအဖီလာ်အဂီၢ် ယကဘၣ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲမနုၤလဲၣ်.
တၢ်အပှ့ၤလၢနဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤန့ၣ် ဒိးသန့ၤသးလၢ ကသံၣ်သရၣ်အပှာ်ဘျးစဲတၢ်အိၣ်သး ဒီးနဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဆဲးကျိးနီၣ်ဂံၢ်လၢအအိၣ်လၢနကရူၢ်ဖိတၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့အလီၢ်ခံ ဒ်သိးကမၤလီၤတံၢ်နတၢ်န့ၢ်ဘျုးလၢ တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
ABA မ့တမ့ၢ် EIBI တၢ်ကူစါယါဘျါအဂီၢ် တၢ်ယါဘျါအကျဲတၢ်ပနီၣ်တြီတဖၣ်အိၣ်ဧါ.
မ့ၢ်၀ဲလီၤ. တၢ်ပာ်ပနီၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဒိးန့ၢ်လၢဆူၣ်ချ့တၢ်လိၣ်ဘၣ်အဖီခိၣ်လီၤ.
ယဖိန့ၣ် ဒိးန့ၢ်၀ဲ ABA တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်လၢကသံၣ်သရၣ်အအိၣ်လံ. ယဖိအကသံၣ်သရၣ် ဘျးစဲဒီး Blue Cross အတၢ်တိာ်ကျဲၤဧါန့ၣ်, ယဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါ၀ဲကသ့ဒ်လဲၣ်.
ဆဲးကျိး နီၣ်ဂံၢ်လၢအအိၣ်ဖဲ နကရူၢ်ဖိ ID ခးအလီၢ်ခံ မ့တမ့ၢ် စူးကါပ ဃုဒိးန့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်တဂၤပီးလီတက့ၢ်. နကဘၣ်ဆဲးလီၤမံၤဒီး နုာ်လီၤတချုး နကကွၢ်ဃုနကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.
တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအကါဒိၣ်
အပတီၢ်1: ပာ်ပနီၣ်ကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲပူၤလၢအစဲၣ်နီၤ
န Blue Cross ပှၤပၢဆှၢသဲစးတၢ်ဂ့ၢ်မၤစၢၤနၤသ့န့ၣ်လီၤ. မ့တမ့ၢ်ဆဲးကျိးနီၣ်ဂံၢ်လၢအအိၣ်လၢနကရူၢ်ဖိတၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့အလီၢ်ခံန့ၣ်တက့ၢ်. ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢနဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ, နမ့ၢ်စူးကါကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲအချၢ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်နတအိၣ်ဒီးတၢ်အုၣ်ကီၤတဟ့ၣ်ဘူးလဲဘၣ် လိၣ်လၢနကဘၣ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်အဘူးအလဲလၢနတၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.
အပတီၢ်2: ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲ
နဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ်န့ၣ် ဘၣ်နုာ်လီၤကွၢ်ပနီၢ်ကစၢ်-တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ ကသံၣ်သရၣ်အ့ထၢၣ်နဲးကျဲၤစၢၤ မ့တမ့ၢ်ဆဲးကျိး Blue Cross ကသံၣ်သရၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ ဖဲ 18002620820 ဒ်သိးကပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်, တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲဒီး တချုးတၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤန့ၣ်လိၣ်၀ဲဧါန့ၣ်လီၤ. တချုးတၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤန့ၣ် ယံာ်၀ဲတၢ်မၤမုၢ်နံၤ10သီဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ.
အပတီၢ်3: တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲတၢ်မၤအကျဲကပူၤ
ဖဲနဒိးန့ၢ်တၢ်ကွၢ်ထွဲ၀ံၤအလီၢ်ခံန့ၣ်, နကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲပူၤန့ၣ် ကတီၣ်ထီၣ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲဆူ Blue Cross န့ၣ်လီၤ. နမ့ၢ်စူးကါကသံၣ်သရၣ်လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤဘျးစဲအချၢန့ၣ်, ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဘၣ်တီၣ်ထီၣ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲဆူ Blue Cross လၢနနီၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၢ်ကျိၤ(သဲစးအမူးအရၢ်)အဂီၢ်တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤ
ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤစၢၤလၢတၢ်မၤလၢမၤပှဲၤနတၢ်အိၣ်မုာ်ဆိးပၢၤတၢ်ပညိၣ်ဖီတၢၣ်တဖၣ် မ့တမ့ၢ် တၢ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲၤဆူၣ်ချ့တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်န့ၣ်တက့ၢ်. ဃုထံၣ်န့ၢ်နဟီၣ်ကဝီၤအတၢ်အိၣ်ယၢၤဃုာ်ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအမၤစၢၤနၤသ့လၢ နကမၤထီၣ်ဘးအဂီၢ်န့ၣ်တက့ၢ်.
1-800-961-4758
မ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်တိာ်ကျဲၤတနီၤအဂီၢ်.
Doctor On Demand
24/7 ကသံၣ်သရၣ် လၢအ့ထၢၣ်နဲးလိၤ
ထံၣ်လိာ်သကိးသးမဲာ်သကိးမဲာ် ဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢ ကမံးတံာ်မိၢ်ပှၢ်ဟ့ၣ်တၢ်အုၣ်ကီၤ, ကသံၣ်သရၣ်ကူစါယါဘျါသးတၢ်ဆိကမိၣ်တၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် သးဂ့ၢ်၀ီအကသံၣ်သရၣ် ခီဖျိအ့ထၢၣ်နဲး ဖဲနအိၣ်တပူၤလၢ်လၢ်လၢ Doctor On Demand ခီဖျိ Included Health န့ၣ်တက့ၢ်.
လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအဖီခိၣ်န့ၣ်, တၢ်န့ၢ်ဘျုးသ့ၣ်တဖၣ် လီၤဆီလိာ်သးန့ၣ်လီၤ
မၤလိလၢကအိၣ်မူ
အ့ထၢၣ်နဲး (Online) သကဲာ်ပဝးဆူၣ်ချ့ တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်
အိၣ်ဒီးသးအတၢ်ဃၢတၢ်စံာ်, တၢ်မံတန့ၢ်တၢ်ဆါ,တၢ်သးဟးဂီၤတၢ်ဆါ, တၢ်သူကသံၣ်မူၤဘှိး, ဒီးဂ့ၢ်၀ီတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဧါ. မၤလိလၢကအိၣ်မူ(Learn to Live) န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢအ့ထၢၣ်နဲၣ်အဖီခိၣ် လၢအအိၣ်ဝဲဒၣ်ကိးဆၢကတီၢ်ဒဲးလၢကမၤစၢၤနၤ လၢနကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်တၢ်န့ၣ်လီၤ.
လဲၤနုာ်လီၤဘၣ်လၢ learntolive.com/partners ဒီး သူနနီၣ်ဂံၢ်ခူသူၣ်တက့ၢ်.
မ့ၢ်ဒၣ်ထဲတၢ်တိာ်ကျဲၤတနီၤအဂီၢ်.