ခံကွၢ်စီကွၢ်နတၢ်သ့ၣ်ညါဒီး pap တၢ်သံကွၢ်ပှိၤပှီၢ်အံၤ

1. ပှၤကူပှၤကညီဖးပံာ်လိမါတၢ်ဆါဃၢ် (HPV) ဒုးကဲထီၣ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါလီၤ.

တၢ်စံးဆၢအဘၣ်မ့ၢ်ဝဲဘၣ်

ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်နာ်လၢ ပှၤကူပှၤကညီဖးပံာ်လိမါတၢ်ဆါဃၢ် (HPV) န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်တမံၤလၢအဒုးကဲထီၣ် ဒၢလီၣ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ. HPV တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တဖၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ညီနုၢ် ဒီးအါတက့ၢ်န့ၣ် တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်န့ၣ်ဘျါဒၣ်ဝဲအတၢ်ကစၢ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီတခီၣ်န့ၣ် တဘျါဘၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲတၢ်အယံာ်အထၢလီၤ. လၢခံကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲန့ၣ်ဒုးကဲထီၣ် ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိး - လီၤဆီဒၣ်တၢ် တၢ်ဆါဃာ်လၢအလီၤပျံၤလီၤဖုးဒိၣ်မးတဖၣ်လီၤ.

2. HPV တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤကူစါအီၤသ့ ဒ်သိးကဒီသဒၢစၢၤဒၢလီၣ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါလီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲကမၣ်

တၢ်ကူစါကျဲတအိၣ်လၢ HPV တၢ်ဘၣ်ကူဘၣ်ဂာ်လၢဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးဘၣ် ညီနုၢ်န့ၣ် ပနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢမၤဘျါအီၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စဲ(လ)လၢကကဲထီၣ်ခဲစၢၣ်တဖၣ်အတၢ်ဆီတလဲလၢ HPV ဒုးကဲထီၣ်တဖၣ်န့ၣ် ပှၤကူစါအီၤ သ့ လီၤ. အဃိ တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ်တၢ်န့ၣ် အကါဒိၣ်မးလီၤ.

3. ပိာ်မုၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကြၢးဟံးန့ၢ် ဖဲး(ပ)တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ်ကိးနံၣ်ဒဲး ဒ်သိးကသမံသမိးတၢ်လၢ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲကမၣ်

ပိာ်မုၣ်လၢအသးအိၣ် 21 နံၣ်တုၤ 29 နံၣ်တဖၣ်န့ၣ် ကြၢးဟံးန့ၢ် ဖဲး(ပ)တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ် သၢနံၣ်တဘျီန့ၣ်လီၤ. လၢ 30 တုၤ 65, တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်မ့ၢ်ဝဲ ဖဲး(ပ)တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ်ဃုာ်ဒီး HPV တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ်တမံၤ လၢယဲၢ်နံၣ်တဘျီလီၤ. ပိာ်မုၣ်65ဒီးအသးပှၢ်န့ၢ်အီၤတဖၣ်လၢအမၤတၢ်ကွၢ်သမံသမိးလၢအပူၤကွံာ် ဒီးတအိၣ်ဒီး ခဲစၢၣ် မ့တမ့ၢ်ခဲစၢၣ်ခီၣ်ထံးတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤန့ၣ် မၤကတၢၢ်ကွံာ်တၢ်ကွၢ်သမံသမိးတဖၣ် ဒ်တၢ်မၤလီၢ်တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ.

4.ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် ကိးဘျီဒဲးတပာ်ဖျါတၢ်ဆါအပနီၣ်ဘၣ်.

တၢ်စံးဆၢအဘၣ်မ့ၢ်ဝဲဘၣ်

အဃိ တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ်ဘၣ်ဆၢဘၣ်ကတီၢ်တဖၣ်န့ၣ် အကါဒိၣ်မး ဒ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ်တညီနုၢ် ပာ်ဖျါတၢ်ဆါအပနီၣ်တဖၣ် တချုးလၢအဝဲဒိၣ်ထီၣ်ဒီးရၤလီၤဆူၤထ့းရှူအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဆီဝဲအံၤန့ၣ် ပိာ်မုၣ်တဂၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကတူၢ်ဘၣ်တၢ်ထံဟးထီၣ်လၢပိာ်မုၣ်က့ၢ်ဂီၤ မ့တမ့ၢ်သွံၣ်လီၤ ဒီး/မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆါအီၤဖဲမံဃုာ်ဒီးဝၤန့ၣ်လီၤ.

5. ပိာ်မုၣ်တဖၣ်လၢဒၢလီၢ်ဘၣ်တၢ်ကွဲးထုးထီၣ်ဃာ်တဖၣ်န့ၣ် တလိၣ်တၢ်ခံကွၢ်စီကွၢ်လၢ ဒၢလီၣ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ်ဘၣ်.

တၢ်စံးဆၢလၢအဘၣ်န့ၣ်မ့ၢ်၀ဲကမၣ်

နမ့ၢ်အိၣ်ဒီး ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးန့ၣ် နကလိၣ်ဘၣ်တၢ်ကွၢ်သမံသမိးတၢ် ဒီးတၢ်ကွဲးထုးထီၣ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးတနီၤန့ၣ် ပာ်တ့ၢ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးလၢအလီၢ် (တၢ်ကွဲးထုးထီၣ်ထဲဒၢလီၢ်)န့ၣ်လီၤ. ထဲဒၣ်တၢ်ထုးထီၣ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲလၢာ်ခဲဆ့န့ၣ် ထုးထီၣ်ကွံာ်ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိး (ဒီးဒၢလီၢ်) ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်ဒၣ်လဲၣ်န့ၣ် တၢ်မၤအကျိၤအကွာ်အံၤမ့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤဝံၤဒ်တၢ်ကူစါလၢဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်အခီၣ်ထံးတပတီၢ် မ့တမ့ၢ် ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ် နကြၢးဘၣ်တၢ်ကွၢ်သမံသမိးဆူမဲာ်ညါ ဒ်နကသံၣ်သရၣ်အတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်ဟ့ၣ်ဖးန့ၣ်လီၤ.

တၢ်အစၢတဖၣ်

နမၤတၢ်ဝံၤဂ့ၤမးလဲၣ်. နစံးဆၢတ့ၢ် တၢ်သံကွၢ်   ခါလၢ 5 ခါအပူၤ ဘၣ်ဘၣ်တီတီလီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်အဂၤတဖၣ်ဘၣ်ဃး HPV ဒီးဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ် ကွၢ်American Cancer Societyတက့ၢ်.

အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ ထီရီၤတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဖၣ်လၢပိာ်မုၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်တဆံးတက့ၢ်လၢ ဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ. ပိာ်မုၣ်တဖၣ်လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဖးဒိၣ် မ့တမ့ၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးန့ၣ် ကြၢးကတိၤတၢ်ဒီးအကသံၣ်သရၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်အလၢအပှဲၤလၢတၢ်ဒီသဒၢဒီးတၢ်ဃုထံၣ်ဆိဒၢလီၢ်ခိၣ်ထိးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအဂီၢ် လဲၤဟးဆူ American Cancer Society တက့ၢ်.
တၢ်အဂံၢ်ခီၣ်ထံး-American Cancer Society