တၢ်ကတိၤအခီပညီတဖၣ်

ပှၤခၢၣ်စး

ပှၤခၢၣ်စးမၤဒၣ်တၢ်လံာ်ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲလၢကဆါဒီးကဟ့ၣ်တၢ်မၤစၢၤဘၣ်ဃး Blue Cross တၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်လီၤ.

ကသံၣ်သရၣ်ကူစါယါဘျါသွံၣ်တဘၣ်လိာ်တၢ်ဆါ

ကသံၣ်သရၣ်ကူစါတၢ်လီၤဆီအံၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအမၤလိမၤဒိးတၢ်တဘၣ်လိာ်ဒီးသွံၣ်ထံအဃိကဲထီၣ်တၢ်စုၢ်တၢ်ပျၢ်အဂ့ၢ်, မ့တမ့ၢ်နီၢ်ခိအတၢ်ခီၣ်ဆၢကသံၣ်မၤဘှိးတဖၣ်, တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်, မ့တမ့ၢ်နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတၢ်အိၣ်သးတဖၣ်လၢ တမၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးပှၤပတီၢ်မုၢ်တဖၣ်အဂ့ၢ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်ပာ်တၢ်ပျဲစ့အလဲ

ဒီလၣ်စ့အလၢ လၢဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ စံၣ်ညီၣ်တဲာ်ပာ်စၢၤတဖၣ်န့ၣ်ကြၢးဝဲဒ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဖီလာ်အသိးန့ၣ်လီၤ. Blue Cross ပှာ်ဘျးစဲဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲပှၤဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤတၢ်တဖၣ်န့ၣ် အၢၣ်လီၤဝဲဒၣ်လၢကတုၢ်လိာ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲစ့အလၢ ဒ်တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲအလၢအပှဲၤအသိး, အအံၤအဲၣ်ဒိးစံး၀ဲလၢတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢနဒိးန့ၢ်ဘၣ်အီၤအဘူးအလဲကစှၤလီၤ၀ဲလီၤ.

စ့လၢဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤခီဖျိစ့အုၣ်ကီၤအဂၤ

တၢ်ဘူးတၢ်လဲလၢဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤအဂၤဘၣ်ဟ့ၣ်အီၤ, ဒ်သိးဒီး Medicare မ့တမ့ၢ်နီၢ်ဒီမါဝၤ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤလီၤ.

ကသံၣ်သးသပ့ၤ

ကသံၣ်ကသီတဖၣ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ပၢၤဃာ်တၢ်ဆါအ့ၣ်စိၢ်အ့ၣ်ထူး ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ပှၤဆါကဟၣ်လၢအဆီၣ်ထွဲပၢၤဃာ်သးသမူ ဖဲအအိၣ်လၢကသံၣ်သးသပ့ၤအဖီလာ်ဒီးဖဲအဒိးတၢ်ကူးကွဲးယါဘျါအခါန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ပတံဃ့ကညး

တၢ်ဃ့သကွံာ်ကညးလၢအဖိးသဲစးခီဖျိကရူၢ်ဖိ မ့တမ့ၢ် ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ် လၢတၢ်ကက့ၤဆိကမိၣ်ကွၢ်က့ၤတၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်လၢအဘၣ်ဃးဒီတၢ်မၤစၢၤအဂ့ၢ်, တၢ်န့ၢ်ဘျုးတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲ မ့တမ့ၢ် တၢ်အံးကွၢ်ပၢဆှၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်တအိၣ်လၢအဆၢကတီၢ်တပူၤဃီ

တၢ်ဆဲးကျိးလၢတၢ်စံးဆၢက့ၤအိၣ်ပတုာ်အသးလၢ ပှၤဆါဒီးကသံၣ်သရၣ် အဘၢၣ်စၢၤ မ့ၢ်လၢအအိၣ်လၢတၢ်လီၢ်တဒ်သိးလိာ်သးအဃိလီၤ. အဒိ - လီပရၢအံမ့လ်တဖၣ်, တၢ်ဆှၢလံာ်လၢလီတဲစိ, ဒီး တၢ်ဆှၢဖဲး(စ)

တၢ်နၢ်ဟူအဂ့ၢ်

စဲအ့ၣ်တကလုာ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်နၢ်ဟူအဂ့ၢ်လီၤ.

သကဲးပဝးဆူၣ်ချ့တၢ်ယါဘျါအတၢ်ကွၢ်ထွဲ

တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်သမံထံ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါသးသ့ၣ်ညါတၢ် အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့, တၢ်စဲကသံၣ်ကသီအဃိ သးသ့ၣ်ညါတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စး, အီးတ့းစၢၣ်တၢ်ဆါ ဒီးတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးလၢအီၣ်တၢ်အီၣ်အဖီခိၣ်တဖၣ်လီၤ.

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤလိသးဖျၢၣ်အတၢ်ဆါအဂ့ၢ်

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဒီးယါဘျါသးဖျၢၣ်တၢ်ဆါဒီးသွံၣ်ကျိၤတဖၣ်လီၤ.

တၢ်ဆါလၢအဘၣ်ဃးဒီးသးဖျၢၣ်သွံၣ်ကျိၤ

တၢ်ဆါလၢအဘၣ်ထွဲ, မ့တမ့ၢ်အပၣ်ဃုာ်ဒီး, သးဖျၢၣ်ဒီးသွံၣ်ကျိၤတဖၣ်လီၤ.

ပှၤပၢဆှၢဆူၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ်

မ့ၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအပှၤသ့ပှၤဘၣ်တဂၤ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်လဲၤခီဖျိအါ(နး(စ), ကသံၣ်သရၣ် မ့တမ့ၢ်ပှၤဂ့ၢ်ဝီအပှၤမၤတၢ်ဖိ) လၢအမၤတၢ်ဒီး ပှၤဆူးပှၤဆါတဖၣ်, ပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်တဖၣ် ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်လၢ ကမၤဘၣ်လိာ်တၢ်ကူစါယါဘျါလၢပှၤဆါတဂၤဂၤအဂီၢ်လီၤ.

တၢ်ကူစါနီၢ်ခိအကမဲာ်ဒ်ပျိာ်ဃံဖးဒိၣ်

မ့ၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါလၢကဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ ဒ်အညီနုၢ်မၤတ့ၢ်တၢ်အသိး ခီဖျိတၢ်ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤဒီးမၤဘၣ်လိာ်က့ၤတၢ် လီၤဆီဒၣ်တၢ် ဘၣ်ဃးဒီးပျိာ်ဃ့ဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲ

မ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢအဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤ ခီဖျိဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ် မ့တမ့ၢ်ကရူၢ်ဖိတဂၤလၢကပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤက့ၤတၢ်ကူစါယါဘျါကသံၣ်ကသီတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ် လၢအဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤလီၤ. Blue Cross ပှာ်ဘျးစဲပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်တဖၣ် တီထီၣ်ဝဲတၢ်ဃ့တၢ်အဘူးအလဲလၢပှၤဆါတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

တၢ်အုၣ်ကီၤဟ့ၣ်သဃဲၤ

မျးကယၤလၢအကျၢၢ်ဘၢဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလၢကရူၢ်ဖိဟ့ၣ်ဝဲလီၤ.

တၢ်ဒုးဘၣ်လိာ်က့ၤဒီးတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်

ကရူၢ်ဖိတဂၤမ့ၢ်အိၣ်ဒီးခွဲးယာ်လၢကဒိးန့ၢ်ဝဲတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ် လၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအံၤအဖီလာ် ဒီးကရူၢ်အဂၤအတၢ်တိာ်ကျဲၤန့ၣ်, ပကမၤလိာ်က့ၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤအဂၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဒုးဘၣ်လိာ်က့ၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်၀ဲတၢ်တိာ်ကျဲၤတခါလၢညါ (အခီၣ်ထံး) ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤကဟ့ၣ်လၢခံတခါ (မ့ၢ်ခံခါတခါ) န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဒီတဒၢဝဲတၢ်ဟ့ၣ်စ့အါတလၢလၢတၢ်အဘူးအလဲအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်မၤဘၣ်လိာ်တၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်အခါ ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ်အဘူးအလဲပာ်ဖှိၣ် လၢအဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤန့ၣ် တဘၣ်အါန့ၢ်တၢ်လၢာ်ဘူးလၢာ်စ့ၤခဲလၢာ် 100 မျးကယၤဘၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်သဃဲၤအဘူးအလဲ

တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်အဘူးအလဲတမံၤ, အါတက့ၢ်ကမ့ၢ်ဝဲစ့ လၢတၢ်ဆၢတဲာ်ပာ်အီၤတမံၤ, လၢနဟ့ၣ်နဲဖဲတၢ်ဒိးတၢ်ကူစါတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အုၣ်ကီၤသးလၢပှၤအတီၤပတီၢ်အဂ့ၢ်

မ့ၢ်တၢ်မၤရဲၣ်ကျဲၤတမံၤလၢအကွၢ်ကဒါက့ၤပှၤမၤစၢၤတၢ်ဖိတဖၣ်လၢအပတံထီၣ်တၢ်လၢကပာ်ဃုာ်မၤသကိးတၢ်လၢဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ အပူၤလၢကမၤလီၤတံၢ်က့ၤမ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးလၢတၢ်တိာ်ကျဲအတၢ်လိၣ်တဖၣ်ကစီဒီဧါန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်ဆိအဘူးအလဲ

တချူးလၢနဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလၢနဂီၢ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် တနံၣ်တဘျီကျိာ်စ့လၢနကဘၣ်ဟ့ၣ်ထီၣ်ဆူ ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢနဒိးန့ၢ်အီၤသ့ကိးနံၣ်ဒဲးန့ၣ်လီၤ.

ပှၤလၢအဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢပှၤဂၤ

မ့ၢ်မါဝၤ, ဟံၣ်ဖိဃီဖိ မ့တမ့ၢ် ဖိလၢအဆဲးလီၤပာ်အမံၤဒ်ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ကရူၢ်ဖိအဂၤတဂၤအသိးလီၤ.

တၢ်ကူစါယါဘျါဖံးဘ့ၣ်တၢ်ဆါပီညါ

မ့ၢ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါဖံးဘ့ၣ်တၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါအကလုာ်

တၢ်ဒိအ့းစရ့ ,တၢ်မၤကွၢ်ဒၢးဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါပီညါလၢကမၤစၢၤတၢ် ဘၣ်ဃးတၢ်ဃုကွၢ်တၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆူးတၢ်ဆါမ့တမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးန့ၣ်လီၤ.

ဆူၣ်ချ့ပီးလီ လၢအကျၢၤ

မ့ၢ်ဆူၣ်ချ့ပီးလီလၢတၢ်စူးကါအီၤန့ၢ်ဝဲထီဘိ ဒီးအဘၣ်တၢ်စူးကါအီၤဒၣ် ထဲဆူၣ်ချ့တၢ်ပညိၣ်အဂီၢ်လီၤ. အဒိ လီၢ်ဆ့ၣ်နီၤပၣ်ရံး, နီၣ်ထိးတြံာ်ဒီးတၢ်ဆါဟံၣ်လီၢ်မံတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢတၢ်ဒိးန့ၢ်အီၤသ့

တၢ်အိၣ်သးလၢပှၤတဂၤကသးမံဘၣ်လၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်အၢၣ်လီၤအတၢ်ကျၢၢ်ဘၢအဃိလီၤ.

တၢ်အဘူးအလဲလၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီးတၢ်ဃုထၢ

ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤအဖိခိၣ်န့ၣ် စ့အိၣ်လၢလၢလီၢ်လီၢ်လၢကကျၢ်ဘၢတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအပှ့ၤလီၤ.

ဂ့ၢ်ဂီၢ်အူတၢ်မၤသးတဖၣ်

ခီဖျိတဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါတဘျီဃီအဃိတၢ်အိၣ်ဆူးအိၣ်ဆါမ့တမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနးနးကျံးကျံးလၢအမၤဘၣ်ထံးပှၤကညီအသးသမူသ့မ့တမ့ၢ်ဒုးကဲထီၣ်တၢ်ဟးဂီၤဖးဒိၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်အဒိတဖၣ် မ့ၢ်၀ဲ သးဖျၢၣ်တၢ်ဆါ (သးနါပှၢ်ဆါဝဲနးနးမ့တမ့ၢ်တၢ်ဆီၣ်တံၢ်), သွံၣ်ထီၣ်ပီၤယုၤအါတလၢ လၢတၢ်ပၢၤက့ၤအီၤတန့ၢ်, တၢ်သါထီၣ်သါလီၤအတၢ်ကီတၢ်ခဲ, ဘၣ်လၢတၢ်စုၢ်တၢ်ပျၢ်ဒီးတၢ်သးလီၤသပ့ၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢတၢ်အချံထၢၣ်ဖိလၢပမိၢ်ပှၢ်အပူၤ

စဲအ့ၣ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါလၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်တၢ်အချံထၢၣ်ဖိလၢအဘၣ်တၢ်မၤအီၤလၢပနီၢ်ခိဒီဂၤညါဟီၣ်မိသ့ၣ်တဖၣ်,လၢအထုးထီၣ်ဝဲတၢ်အထံတဖၣ်လၢပၢၤဃာ်ဝဲ ဂာ် အတၢ်ဆီတလဲအသးအကျိၤအကျဲလၢနီၢ်ခိပူၤ လၢအဆီတလဲတၢ်အီၣ်ဆူတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ထံၣ်လိာ်သးလၢတၢ်လီၢ်ယံၤတဖၣ်

တၢ်ထံၣ်လိာ်ဒိးပၠးသးဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးအပူၤန့ၣ် ညီဒီးချ့ဝဲ, တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢအကဲထီၣ်ညီနုၢ် ဒ်အမ့ၢ်ကိာ်ယူၢ်ဆါ, တၢ်ဘၣ်တမုာ်, တိးကွ့တၢ်ဆါ မ့တမ့ၢ် ဖံးဘ့ၣ်လိၤဖှိၣ်ဆါထီၣ်တဖၣ် လၢတမ့ၢ်ဝဲတၢ်အကါဒိၣ်ကဲာ်ဆိးအဂီၢ်တၢ်ထံၣ်လိာ်ဒိးပၠးလၢအ့ထၢၣ်နဲးအပူၤလီၤ. တၢ်ထံၣ်လိာ်ဒိးပၠးသးဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢအ့ထၢၣ်နဲးအပူၤန့ၣ် ညီနုၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်လၢနီၢ်ကစၢ်ဆူၣ်ချ့ပှၤကွၢ်ထွဲတၢ်ဖိဘၣ် ဒီးညီနုၢ်ကမၤအီၤလၢ လီတဲစိ, အံၣ်လဲးတြီနံးတၢ်ဆှၢတၢ်ကစီၣ် မ့တမ့ၢ်ဘံၢ်ဒံၣ်အိၣ်အပူၤလီၤ. တချုးလၢတၢ်ထံၣ်လိာ်ဒိးပၠးအံၤ ဘၣ်တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤအီၤဒံးဘၣ်န့ၣ် တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ပာ်ပနီၤပာ်စၢၤလံလီၤ. တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့လၢတၢ်ထံၣ်လိာ်သးလၢအ့ၣ်ထၢၣ်နဲးအလိၤအဂီၢ်န့ၣ် အါဒၣ်တၢ်တက့ၢ်အဘူးအလဲ စှၤန့ၢ်ဒံးတၢ်ထံၣ်လိာ်အိၣ်သကိးဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢအကွၢ်နၤမ့တမ့ၢ်မုၣ်ကွၢ်ပှၤဆါန့ၣ်လီၤ. 

တၢ်မၤအကျိၤအကွာ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးစဲအ့ၣ်တၢ်မၤကွၢ်

တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ, တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်လၢအလိၣ်, တၢ်ကူစါယါဘျါ, တၢ်ကူစါအကျိၤအကွာ် မ့တမ့ၢ်တၢ်အပီးအလီတမံၤလၢ်လၢ် လၢအဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်တဲာ်အီၤခီဖျိ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ လၢတမ့ၢ်ဘၣ်ညီနုၢ်တၢ်တူၢ်လိာ်အီၤခီဖျိဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအပှၤသ့ပှၤဘၣ်စဲၢ်နီၤတဖၣ် လၢကီၢ်အမဲရကၤအပူၤ ဒ်တၢ်ကူစါတမံၤလၢအဘျုးအိၣ်လၢ တၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်ဘၣ် ဒ်အတၢ်စူးကါတၢ်ပာ်ဖျါလၢကမၤဝဲအသိးဘၣ် မ့တမ့ၢ်တမ့ၢ်ဘၣ်စဲအ့ၣ်အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူသ့တဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်အုၣ်သးလၢအကျဲဘျုးလၢတၢ်ကူစါတၢ်အိၣ်သးအဖီခိၣ်ဘၣ်လီၤ.

တၢ်တဲနၢ်ပၢၢ် ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲ တၢ်န့ၢ်ဘျုးအဂ့ၢ်အကျိၤတဖၣ် (EOB)

တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ဆှၢလီၤဆူ ကရူၢ်ဖိအအိၣ်လၢအပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဃ့က့ၤအဘူးအလဲလၢတၢ်အၢၣ်လီၤပာ်လီၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဂ့ၢ်,တၢ်အဘူးအလဲအလၢ,တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်အဘူးအလဲဒီးတၢ်အဘူးအလဲတမံၤလၢ်လၢ်လၢကရူၢ်ဖိအိၣ်ဒီးမူဒါလၢကဟ့ၣ်ဝဲလီၤ.

ကျိၤကျဲဘၣ်ဃးဒီးဟံၣ်ဒူၣ်ဃီထၢ

တၢ်ကူစါယါဘျါလီၤဆီလၢအထုးဂံၢ်ထုးဘါလၢဟံၣ်ဖိဃီဖိဒီတဒူၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်, ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဖိဆံးတၢ်ကဟုကယာ် ဒီးတၢ်ကူးကွဲယါဘျါအကျိၤအကွာ်အဆံးဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်အုၣ်ကီၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤ

ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤတမံၤ လၢခီပနံာ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲလၢတၢ်အုၣ်ကီၤအခီပနံာ်ဟ့ၣ်ဝဲဒၣ် ကရူၢ်ဖိဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ် တၢ်ဃ့တၢ်အဘူးအလဲဒီးပာ်ပနီၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

စဲအ့ၣ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဘၣ်ဃးဒီးက့ၢ်ဂီၤဒွဲလၢအဂံာ်ဘျဲးတၢ်အီၣ်

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါကဖု,ပှံာ်,သူၣ်ဒီးကပီၤကဝၢ်တၢ်ဆါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်သရၣ်ကူစါတၢ်ထီရီၤ

ကသံၣ်သရၣ်တဂၤလၢတကူစါယါဘျါလီၤဆီတၢ်ထဲတၢ်ဆါတမံၤမံၤအဖီခိၣ်ဘၣ်.

တၢ်ကူစါယါဘျါပှၤသူၣ်က့သးပှၢ်တၢ်ဆါပီညါ

တၢ်ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီးတၢ်အိၣ်သးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သးပှၢ်ထီၣ်.

တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဘၣ်ဃးပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတၢ်ဆါ

ပိာ်မုၣ်တၢ်အိၣ်ဖိအိၣ်လံၤဒီးဆံၣ်ကျိၤတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတဖၣ် ဒီးတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတဖၣ်အဂီၢ် တၢ်ကူစါယါဘျါအီၤလၢကသံၣ်ကသီဒီးတၢ်ကူးကွဲးယါဘျါန့ၣ်လီၤ.

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ်

တၢ်ဆါဟံၣ်, တၢ်ဆါဒၢး, ကသံၣ်သရၣ်မ့တမ့ၢ်တၢ်လီၢ်အဂၤတဖၣ် လၢအဟ့ၣ်ထီၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဆူၣ်ချ့တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤအတၢ်ဂ့ၢ်ကျၢၢ်တံၢ်

တၢ်ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢအပာ်ဖျါထီၣ် ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ဒီးတၢ်စူးကါကျိာ်စ့စရီဒီး တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလၢစးထီၣ်ဖဲနံၣ်ထီၣ်သီတုၤလၢအခဲအံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဂ့ၢ်ကျၢၢ်တံၢ်အံၤကမ့ၢ်လၢပှၤဆဲးလီၤမံၤအဂီၢ်ဒီးပှၤလၢအဒိးသန့ၤတၢ်တဂၤလၢ်လၢ်လၢတၢ်အုၣ်ကီၤဃာ်ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤအဂီၢ်လီၤ.

ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ အမူအဒါ

စ့အလၢမ့တမ့ၢ်စ့တနီၤလၢတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤခဲလၢာ်အပူၤလၢဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဂီၢ်လၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ အိၣ်ဒီးမူဒါလၢကဟ့ၣ်ဝဲလီၤ.

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဆူၣ်ချ့ တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်

တၢ်အပီးအလီခူသူၣ်တမံၤ မၤစၢၤပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ ကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲဆူၣ်ချ့အတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်တဖၣ် ဒီးဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢကမၤစှၤလီၤတၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲလၢဟံၣ်

တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢတၢ်ဟ့ၣ်အီၤဆူဟံၣ်ပူၤဃီပူၤလၢပှၤသးပှၢ်,ပှၤနီၢ်ခိက့ကွဲၣ်,ပှၤဆူးပှၤဆါမ့တမ့ၢ်ပှၤလၢအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ထီၣ်က့ၤတဖၣ်လၢတလိၣ်ဘၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်တၢ်ကဟုကယာ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. တၢ်မၤစၢၤတဖၣ်အံၤ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်အီၤ ခီဖျိတၢ်ကဟုကယာ်ပှၤဆါလၢဟ့ၣ်ပူၤဃီပူၤခၢၣ်သးကရၢ, မုၣ်ကွၢ်ပှၤဆါ, မ့တမ့ၢ်တၢ်ဆါဟံၣ်အဂၤမ့တမ့ၢ်ပှၤအတဝၢကရူၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆါဟံၣ်လၢပှၤဆါ(ဘူးကသံ)အဂီၢ်

တၢ်သူၣ်ထီၣ်မ့တမ့ၢ်တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတမံၤလၢအဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ဆီၣ်ထွဲတၢ်ကဟုကယာ်လၢပှၤတဖၣ်လၢအတုၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်ဘၣ်တဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

တၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့

ကွၢ် ကရူၢ်ဖိ (ID) ခးတက့ၢ်.

တၢ်ဆဲးန့ၢ်ကသံၣ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါလီၢ်ခၢၣ်သး

တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဖဲပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်တဖၣ်ပၢဆှၢရဲၣ်ကျဲဝဲကသံၣ်ဆဲးဒီတဒၢတၢ်ဆါတဖၣ်,ဒ်အမ့ၢ်ကမျၢၢ်ဆူၣ်ချ့လီၢ်ခၢၣ်သး,ကသံၣ်ကျးမ့တမ့ၢ်တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်လီၤ. ကအိၣ်စ့ၢ်ကီးဒီးကသံၣ်သရၣ်အဝဲၤဒၢးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်မၤအကျိၤအကျဲ

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါမၤလိဘၣ်ဃးဒီးနီၢ်ခိဂံၢ်တြီဆၢတၢ်ဆါဒီးတၢ်ခီၣ်ဆၢတၢ်ဆါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဆါလၢအထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်

တၢ်သူၣ်ထီၣ်တခါ, လၢတမ့ၢ်ထဲဒၣ်လၢတၢ်ကူစါသးသ့ၣ်ညါတၢ်တၢ်ဆါအလီၢ်, ဃုထံၣ်သ့ၣ်ညါမိၢ်ပှၢ်အတၢ်ဆါ, တၢ်ကူစါယါဘျါ (တၢ်ကူးကွဲးယါဘျါဒီးတၢ်တကူးကွဲးယါဘျါခံမံၤလၢာ်), ဒီးတၢ်မၤစၢၤပှၤဆါလၢကဂ့ၤထီၣ်က့ၤဒ်လၢညါအသိး ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါပှၤလၢအစဲကသံၣ်မူၤဘှိးခီဖျိမ့တမ့ၢ် လၢအဖီလာ်, ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်အတၢ်ပၢတၢ်ဆှၢဆူ ပှၤဆူးပှၤဆါလၢအဟဲထီၣ် ကူစါအသးမ့ၢ်လၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါတၢ်အိၣ်သးအမၠိမၠိအဃိလီၤ.

တၢ်ကူစါလၢအဒွဲပူၤတခီ

ကသံၣ်ကသီလီၤဆီလၢအိၣ်ဒီးတၢ်ပညိၣ်လၢကဒီတဒၢတၢ်ဆါ,ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးကူစါယါဘျါတၢ်ဆါတဖၣ်လၢအမၤဘၣ်ဒိပှၤသးပှၢ်လီၤ.

တၢ်အုၣ်ကီၤတၢ်ကဟုကယာ်ကွၢ်ထွဲအကတီၢ်ယံာ်အဂီၢ်

တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလၢဘၣ်တၢ်တိာ်ပာ်အီၤ ဒ်သိးတၢ်ကမၤစှၤလီၤတၢ်ဘၣ်ယိၣ် လၢပှၤလၢအဖီၣ်တ့ၢ်ဃာ်လံာ်ဃံးဃာ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကဘၣ်မၤစှၤလီၤဝဲအတၢ်အလုၢ်အပှ့ၤတဖၣ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်ဘၣ်ဝဲတၢ်ကွၢ်ထွဲလၢအကတီၢ်ယံာ်အဂီၢ်ဘၣ်ဖုးလီၤ.

ကသံၣ်ကသီအတၢ်လိၣ်

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ် ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်အလိၣ်တဖၣ် လၢဘၣ်တၢ်ဆၢတဲာ်အလုၢ်အပှ့ၤ ဒ်တၢ်လၢအကြၢးဒီးအလိၣ်လၢတၢ်ဆါအဖီခိၣ် ဒီးတုၤလီၤတီၤလၢ တၢ်ဘၣ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲအဖီခိၣ်, ဒီးအဃုဃိာ်လီၤပလိာ်ဒီးထံကီၢ်တၢ်ဆိးကါကသံၣ်ကသီတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်အဖီခိၣ် လၢအကလုာ်, အဘျီဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါအဆၢကတီၢ်ယံာ်ဝဲအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်သိၣ်တၢ်သီ

မ့ၢ်တၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါလၢအပာ်ဖျါထီၣ်ကသံၣ်ကသီအတၢ်လိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်လၢပပှၤကရူၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

Medicare အတၢ်မၤလၢပှဲၤထီၣ်တၢ်

တၢ်မၤလၢပှဲၤထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲ, ပှၤလၢအကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲဒီး Medicare တဖၣ်န့ၣ် ဒိးန့ၢ်အီၤသ့ဝဲ, လၢတၢ်ကဟ့ၣ်စၢၤအီၤစ့အိၣ်တ့ၢ်တဖၣ်ဖဲ Medicare ဟ့ၣ်ဝဲတၢ်အဘူးအလဲဝံၤဝဲအခါဒၣ်လဲာ်လီၤ.

Medigap တၢ်အုၣ်ကီၤ

တၢ်အုၣ်ကီၤတၢ်တိာ်ကျဲၤလၢနနီၢ်ကစၢ်ပှ့ၤအီၤတဖၣ် မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် Medicare အဃိ တၢ်ဘူးတၢ်လဲလၢ Medicare ဟ့ၣ်အီၤအခွဲး ဒီးကျၢၢ်ဘၢ၀ဲလၢတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ဖဲအဟ့ၣ်အီၤမး တၢ်အုၣ်ကီၤခံဖုတဖုကဟ့ၣ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤလၢအအိၣ်တ့ၢ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကရူၢ်ဖိ

ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ကျၢၢ်ဘၢအီၤလၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ

ကရူၢ်ဖိတၢ်အုၣ်သးနီၣ်ဂံၢ်

တၢ်အုၣ်သးနီၣ်ဂံၢ်လၢအဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤဆူကရူၢ်ဖိအအိၣ်လီၤ.

ကရူၢ်ဖိတၢ်ကွၢ်နီၣ်ကွၢ်ဃါခးက့

လံာ်ခးက့လၢအဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်တိာ်ကျဲၤအကရူၢ်ဖိအဂ့ၢ်လီၤ. မ့ၢ်တၢ်ကွဲးရဲၣ်လီၤဝဲတၢ်အုၣ်သးနီၣ်ဂံၢ်, ကရူၢ်ဖိအနီၣ်ဂံၢ်ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤစးထီၣ်တုၤလီၤဝဲအနံၤအသီဒီးပာ်ဃုာ်ဒီးလီတဲစိနီၣ်ဂံၢ်လၢအကါဒိၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကရူၢ်ဖိအမူအဒါ

ကျိာ်စ့အလၢ လၢကရူၢ်ဖိအိၣ်ဒီးမူဒါလၢကဟ့ၣ်ဝဲလၢတၢ်အဘူးအလဲပာ်ဖှိၣ်ခဲလၢာ်အဂီၢ် လၢတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢအဒိးန့ၢ်ဝဲလၢဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲၤအဂီၢ်လီၤ.

ပီညါလၢအဘၣ်ဃးဒီးဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီ

မ့ၢ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးလၢဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီအပူၤလီၤ.

ကလ့ၢ်တၢ်ဆါပီညါ

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆါဘၣ်ဃးဒီးနီၢ်ခိအထံအနိ ဒီးတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးအိၣ်ထီၣ်လၢဟီၣ်လာ်ပနံာ်လၢအအိၣ်လၢပှၤကညီအနီၢ်ခိပူၤ ဒီးသွံၣ်ဂံၢ်ဆီၣ်အါတၢ်ဆါ, ပၣ်ဃုာ်ဒီးကလ့ၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတၢ်ဆါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှာ်ဘျးစဲ

ဒ်သိးတၢ်ဆါဟံၣ်တဖၣ်,ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်ဒီးကသံၣ်ကသီအပှၤသ့ပှၤဘၣ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်လၢအအၢၣ်လီၤတၢ်ဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ တဖၣ်န့ၣ်ကဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်ကဟုကယာ်ဆူအပှၤကရူၢ်ဖိတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဘၣ်ထွဲစ့ၢ်ကီးဒီးပှၤပၣ်ဃုာ်မၤသကိးတၢ်တဖၣ် ဒီးပှၤဆီၣ်ထွဲတၢ်တဖၣ်လၢအဘျးစဲဒီးပတၢ်မၤတဖၣ်လီၤ.

နၢာ်ဘိပီညါ

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါနၢာ်ဘိတဖၣ်အတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီးအတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး(ခိၣ်နုာ်,ပျိၢ်ဃံဖးဒိၣ်,နၢာ်ဘိတဖၣ်),လၢကသံၣ်ကသီအါန့ၢ်ဒံးတၢ်ကူးကွဲးယါဘျါအဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.

နး(စ)ပှၤကွၢ်ပှၤဟုးဒုးအိၣ်ဖျဲၣ်စၢၤဖိသၣ်

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲပှၤသ့ပှၤဘၣ်လၢအအိၣ်ဒီးလံာ်ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲလၢကမၤစၢၤတၢ်ဒုးအိၣ်ဖျဲၣ်ဖိသၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်တၢ်မၤဒီးကဟုကယာ်ပိာ်မုၣ်တဖၣ်ဖဲအအိၣ်ဟုးအိၣ်သးဒီးဆံးစၢ်ဖိသၣ်ယိယိအခါမ့ၢ်ဂ့ၢ်ဖဲအဝံၤဝဲအလီၢ်ခံမ့ၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.

နး(စ)လၢအအံးက့ၤကွၢ်က့ၤပှၤဆါ

နၢး(စ)လၢဖျိတၢ်ဒိးစဲးမၤကွၢ် လၢအအိၣ်ဒီးလံာ်ဟ့ၣ်တၢ်ပျဲ လၢအမၤလိဘၣ်ဝဲတၢ်မၤလိမၤဒိး ဒီးတၢ်တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ် ခီဖျိတၢ်မၤလိတဖၣ်လၢဘၣ်တၢ်ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤအီၤ လၢတၢ်ပညိၣ်ကွၢ်စိအဖီလာ် ဒီးတၢ်ဆါဒၢးအတၢ်လဲၤခီဖျိတဖၣ်အပူၤလီၤ.

တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဖိပီညါ

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲဖဲပိာ်မုၣ်အိၣ်ဟုးအိၣ်သးအကတီၢ်ဒီးဆံးစၢ်အဖိဝံၤအလီၢ်ခံလီၤ.

တၢ်ကူစါကွၢ်ထွဲ တၢ်အိၣ်ဖျဲၣ်ဖိ/တၢ်ကူစါကွၢ်ထွဲပိာ်မုၣ်ပိာ်မၢၤတၢ်ဆါ (ob/gyn)

ကသံၣ်ကသီတၢ်ကူစါယါဘျါလၢအထုးဂံၢ်ထုးဘါလီၤဆီလၢပိာ်မုၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဒ်အမ့ၢ်တၢ်အိၣ်ဟုးအိၣ်သး,တၢ်ဆံးစၢ်ဖိ,ဟံၣ်ဖိဃီဖိအတၢ်တိာ်ပာ်ဒီးတနံၣ်တဘျီတၢ်မၤကွၢ်တၢ်ဆါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကူစါယါဘျါလၢတၢ်ဖံးမၤလီၢ်

တၢ်ကူစါယါဘျါအဒ့တခါလၢအပာ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤအတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤလၢကမၤစၢၤ ပှၤဆါတဖၣ်ဒ်သိးကဒိးန့ၢ်က့ၤတၢ်အပတီၢ်လၢတလိၣ်ဒိးသန့ၤအသးဒီးပှၤဂုၤပှၤဂၤမ့တမ့ၢ်ကက့ၤနုာ်က့ၤဆူတၢ်ဖံးတၢ်မၤအပူၤကသ့အဂီၢ်လီၤ.

ဝဲၤဒၢး

မ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲ,ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဆါဒၢး ,ဖဲဆူၣ်ချ့ပှၤသ့ပှၤဘၣ်တဖၣ်ဒ်ညီနုၢ်ဟ့ၣ်ထီၣ်ဝဲတၢ်မၤကွၢ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့,တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆူးတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆူးတၢ်ဆါမ့တမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကူစါခဲစၢၣ်တၢ်ဆါ

စဲအ့ၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ မ့တမ့ၢ်တၢ်မၤလိသ့ၣ်ညါလီၤဆီ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီး တၢ်ကူစါတၢ်ကိၣ်လိၣ်, လီၤဂာ်ဒ် ခဲစၢၣ်တၢ်ဆါအကလုာ်ကလုာ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်ခွဲးလၢကထံၣ်လိာ်သးဒီးကသံၣ်သရၣ်အဂၤတၢ်တိာ်ကျဲၤ

တၢ်န့ၢ်ဘျုးတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤတဖၣ် ဒုးထံၣ်ဘၣ်ကရူၢ်ဖိတဖၣ်ဒီး တၢ်ကဟုကယာ်လီၤဆီအကသံၣ်သရၣ်ဘျးစဲ၀ဲဒီးအတၢ်တိာ်ကျဲၤပူၤအဃိ တလိၣ်လၢကသံၣ်သရၣ်အဂၤတဂၤအတၢ်ဆှၢခီဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆဲးလီၤမံၤအိးထီၣ်အကတီၢ်

မ့ၢ်တၢ်အဆၢအကတီၢ် ဖဲပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်မ့ၢ်သးအိၣ်ဆီတလဲတၢ်ဆဲးလီၤမံၤတၢ်အိၣ်သး မ့တမ့ၢ်တၢ်န့ၢ်ဘျုးတၢ်တိာ်ကျဲၤတဖၣ်, ညီနုၢ်တလိၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်အုၣ်သးလၢအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ဂ့ၤဝဲ မ့တမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ်တဖၣ်တအိၣ်ဝဲဘၣ်လီၤ.

တၢ်ကူစါယါဘျါမဲာ်ချံပီညါ

မ့ၢ်တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်လၢအမၤဘၣ်ဒိမဲာ်ချံတၢ်ထံၣ် ဒီးမဲာ်ချံအထူၣ်ဖိတဖၣ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စး, ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကူးကွဲးယါဘျါမဲာ်ပှၤဖိထီၣ်ဝါ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါခီဖျိလ့ၣ်ဆၣ်, ဒီးတၢ်သမံထံကွၢ်တၢ်ထံၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ကသီလၢတၢ်မၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤမဲာ်ထံကလၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤလၢအမၤကွၢ်မဲာ်ချံဒီးဆါမဲာ်ဒိး

တၢ်သ့တၢ်ဘၣ်မ့တမ့ၢ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤတမံၤလၢအမၤကွၢ်မဲာ်ချံ ဒ်သိးကဃုထံၣ်တၢ်လီၤတုာ်လီၤကာ် ဒီးနဲၣ်လီၤဝဲကသံၣ်ကသီလၢကမၤလိၤထီၣ်မဲာ်ထံကလၤအဂီၢ် မ့တမ့ၢ်ဟူးဂဲၤလိာ် ဒ်သိးကမၤလိၤထီၣ်တၢ်လီၤတူာ်လီၤကာ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကူးကွဲးလၢအဘၣ်ထွဲဒီးထးခိၣ်ဒီးမဲအတၢ်အိၣ်သး

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါ ဒီးတၢ်ကူစါတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးလၢထးခိၣ်, မဲ, ခၣ်ဃံဒီးမဲာ်သၣ်က့ၢ်ဂီၢ်တဖၣ်, ပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ကူးကွဲးမၤဘၣ်လိာ်က့ၤမဲာ်အက့ၢ်အဂီၤဟးဂီၤ ဒီးမဲာ်အဃံသဘှံးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကူးကွဲးထးခိၣ်

တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ဘၣ်ဃးတၢ်ဘှီမဲလၢအကူးကွဲးထးခိၣ်ဒီးတၢ်အက့ၢ်အဂီၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီးအီၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကူးကွဲးဘှီဘၣ်ဃံဧိၤကွဲဧိၤ

တၢ်ကူစါအဒ့တခါလၢအပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ကူးကွဲးယါဘျါက့ၤဃံကွဲလၢအဟးဂီၤဒီးတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်စူးကါပီးလီလၢဃံကွဲအဂီၢ်

မ့ၢ်တၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လီၤဆီတမံၤ လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ယါဘျါဃံကွဲအတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်, နီၣ်ပၢၢ်တဖၣ်ဒီးပီးလီၤအဂၤလၢ အဘၣ်တၢ်စူးကါအီၤလၢ ကဆီၣ်ထွဲနီၢ်ကစၢ်အတယၢၢ်, ဒီသဒၢမ့တမ့ၢ်မၤလိၤမၤဘၣ်က့ၤတၢ်ဟးဂီၤ, မ့တမ့ၢ်မၤဘျၢက့ၤဒီးမၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤနီၢ်ခိအက့ၢ်အဂီၤတဖၣ် လၢအသုးထီၣ်သုးလီၤသ့အတၢ်ဖံးတၢ်မၤန့ၣ်လီၤ.

ဃံကွဲကသံၣ်သရၣ်

ဒ်သိးကသံၣ်သရၣ်အဂၤတဖၣ်အသိး, ဃံကွဲကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် (ဘၣ်တၢ်ကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ ကသံၣ်သရၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ဃံကွဲကသံၣ်ကသီ မ့တမ့ၢ် DO)န့ၣ် ထုးဂံၢ်ထုးဘါဝဲဒၣ်လၢ ဃံကွဲတဖၣ်, ထူၣ်ပျၢ်တဖၣ်ဒီး တၢ်အဆၢတဖၣ် ကအိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ လဲၤတရံးအသးလၢ ပှၤကညီအနီၢ်ခိအပူၤန့ၣ်လီၤ.

နၢ်,နါဒ့ဒီးကိာ်ယူၢ်ပီညါ

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါ, ခီဖျိလၢကသံၣ်ကသီဒီးတၢ်ကူးကွဲး, တၢ်ဆူးတၢ်ဆါတဖၣ် ဒီးတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတဖၣ်လၢနၢ်, နါဒ့ဒီးကိာ်ယူၢ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်တၢ်ကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ ENT လီၤ.

လၢတဘျးစဲဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ

တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢကဃုထၢလဲၤဒိးပၠးသးဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်လၢအတဘျးစဲဒီး ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ န့ၣ်လီၤ. ဖဲတၢ်န့ၢ်ဘျုးတၢ်တိာ်ကျဲၤအပူၤ မ့ၢ်ပာ်စ့ၢ်ကီးဒီးတၢ်ဃုထၢဒ်သိးအံၤန့ၣ်, ကရူၢ်ဖိတဖၣ်ဘၣ်ဟ့ၣ်အါထီၣ်ဝဲတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ ဖဲအဒိးန့ၢ်ဝဲတၢ်ကဟုကယာ်လၢကသံၣ်သရၣ်လၢတဘျးစဲဒီးဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤအအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်အဘူးအလဲလၢ တၢ်ဟ့ၣ်အီၤလၢနီၢ်ကစၢ်စ့တဖၣ်

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤတနီၤ လၢကရူၢ်ဖိအိၣ်ဒီးမူဒါလၢကဟ့ၣ်ဝဲ, ပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်အဘူးအလဲတဘျီဃီ ဖဲအဒိးပၠးသးအခါ, တၢ်အုၣ်ကီၤဟ့ၣ်သဃဲၤ, တၢ်ဟ့ၣ်ဆိတၢ်အဘူးအလဲဒီး တၢ်မၤစၢၤလၢတကျၢၢ်ဘၢအသးလၢတၢ်တိာ်ကျဲၤအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလၢနီၢ်ကစၢ်စ့အအါကတၢၢ်

တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်လၢဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤ လၢတၢ်ဟ့ၣ်ပာ်အခွဲးအဂီၢ် ကရူၢ်ဖိဘၣ်ဟ့ၣ်ဝဲအအါကတၢၢ်လီၤ. တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလၢနီၢ်ကစၢ်စ့ အအါကတၢၢ်မ့ၢ်တုၤထီၣ်ထီၣ်ဘးဒီး, ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ကဟ့ၣ်ဝဲ100မျးကယၤတုၤလၢနံၣ်ကတၢၢ်မ့တမ့ၢ်တၢ်န့ၢ်ဘျုးအနံၣ်အလၢာ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဆူးပှၤဆါလၢတလိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်

မ့ၢ်တၢ်ဆါဟံၣ်တၢ်ဖံးတၢ်တၢ်မၤတမံၤ လၢအဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးကူစါယါဘျါတၢ် (လၢတၢ်ကူးကွဲး မ့တမ့ၢ် တမ့ၢ်တၢ်ကူးကွဲး ခံခါလၢာ်အဂီၢ်), ဒီးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢပှၤဆူးပှၤဆါ မ့တမ့ၢ် ပှၤဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးတဖၣ်လၢ တလိၣ်ထီၣ်တၢ်ဆါဟံၣ်ဒီး တလိၣ်တၢ်ကူစါယါဘျါအီၤလၢ တၢ်ဆါဟံၣ်တဖၣ်အဂီၢ် ဒ်သိးအတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ အပတီၢ်ကဂ့ၤထီၣ်က့ၤဒ်လၢညါ အသိးန့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်သရၣ်ကူစါဖိသၣ်

မ့ၢ်တၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါ, တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆါတဖၣ် လၢဖိသၣ်အပူၤ, စးထီၣ်လၢဖိသၣ်အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်သီတုၤလၢလိၣ်ဘိထီၣ်အဆၢကတီၢ်လီၤ.

ကသံၣ်ကျး

တၢ်သူၣ်ထီၣ် မ့တမ့ၢ်တၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲဖဲကသံၣ်ကသီဒီးတၢ်အပီးအလီလၢ အဘၣ်ထွဲဒီးကသံၣ်ကသီတဖၣ်ဒီးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤတဖၣ် ဘၣ်တၢ်ဆါအီၤ, တၢ်နီၤဟ့ၣ်အီၤ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဆီၣ်ထွဲအီၤလိၤလိၤဆူ ပှၤဆူးပှၤဆါတဖၣ်အအိၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကူစါနီၢ်ခိဟူးဂဲၤဖံးမၤ

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါ, တၢ်ကူစါယါဘျါဒီးတၢ်ဒီသဒၢတၢ်ဆါ ခီဖျိတၢ်မၤစၢၤတဖၣ်လၢအဟဲထီၣ်ဝဲန့ဆၢၣ်က့ၢ်ဂီၤဒ်အမ့ၢ်တၢ်ကပီၤ, တၢ်ကိၢ်, တၢ်ခုၣ်ဒီးထံ, မ့တမ့ၢ် ခီဖျိကသံၣ်ကသီအတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ကူစါနီၢ်ခိဟူးဂဲၤဖံးမၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ယါဘျါခီဖျိန့ဆၢၣ်က့ၢ်ဂီၤတၢ်အပီးအလီလီၤ.

တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်လၢန့ဆၢၣ်က့ၢ်ဂီၤ

တၢ်ကူစါယါဘျါက့ၤနီၢ်ကစၢ်က့ၢ်ဂီၤတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတဖၣ် ဒီးညၣ်ထူၣ်အတၢ်ဖံးတၢ်မၤ ခီဖျိန့ဆၢၣ်က့ၢ်ဂီၤဒီးတမ့ၢ်ဘၣ်လၢကသံၣ်ကသီ စံးတၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ (အဒိ တၢ်စူးကါ တၢ်ကိၢ်, ထံ, တၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ, တၢ်စံၢ်တၢ်ယီၣ်ဒီး လီယွၤကျိၤ) န့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်သရၣ်

မ့ၢ်ဒၣ် ကသံၣ်သရၣ်အိၣ်ဒီးလံာ်ပျဲလၢကကူစါတၢ် ဒီးမၤလိမၤဒိးဘၣ်ကသံၣ်ကသီအတၢ်ဖံးတၢ်မၤခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်လဲၤခီဖျိဝဲကသံၣ်ကသီအကၠိတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့အတၢ်မၤလိမၤဒိးတဖၣ် အစးတုၤအကတၢၢ်, ဘၣ်လဲၤခီဖျိ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢကသံၣ်သရၣ်မၤတၢ်လၢတၢ်ဆါ ဟံၣ်ဒိးန့ၢ်တၢ်သိၣ်လိထီၣ်စိလီၤဆီ ဒီးဘၣ်နုာ်လီၤစံးဆၢဝဲတၢ်ဒိးစဲးတဖၣ်လၢတချုးဒိးန့ၢ် လံာ်ဃံးဃာ်အခါဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကူးကွဲးကယၢနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤ

တၢ်ကူးကွဲးကယၢနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤအတၢ်မၤကျိၤကွာ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲဒီးတၢ်မၤမိၢ်ပှၢ်ခံကလုာ်: တၢ်ဘှီဂ့ၤမၤဘၣ်က့ၤအကျိၤအကွာ်, ဒ်ပစံးတၢ်အသိးပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤက့ၢ်ဂီၤ, ဒီးအါတက့ၢ် လၢနီၢ်ခိအက့ၢ်အဂီၢ်တဖၣ်လၢတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးဝဲလၢတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး, တၢ်ဆူးတၢ်ဆါမ့တမ့ၢ်အဟဲပာ်လၢမိၢ်အဟၢဖၢပူၤအဃိတဖၣ် ဒီးတၢ်ကယၢကယဲအကျိၤအကွာ်, ဒ်ပစံးတၢ်အသိးဘၣ်တၢ်ကူးကွဲးကယၢအီၤ ဒ်သိးနီၢ်ခိအက့ၢ်အဂီၤကဂ့ၤထီၣ်ဝဲဒီးဖံးတၢ်မၤတၢ်ဒ်ပှၤပတီၢ်မုၢ်အသိးကသ့ဝဲအဂီၢ်လီၤ.

တၢ်ကူစါခီၣ်လၣ်

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးလၢခီၣ်လၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ရဲၣ်ကျဲၤဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်အုၣ်ကီၤတၢ်တိာ်ကျဲၤ

မ့ၢ်တၢ်န့ၢ်ဘျုးတၢ်တိာ်ကျဲၤတမံၤ လၢအပျဲကရူၢ်ဖိတဖၣ်လၢကဃုထၢဝဲဆူၣ်ချ့တၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ ခီဖျိကသံၣ်သရၣ်လၢအဘျးစဲဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤ မ့တမ့ၢ်ကသံၣ်သရၣ်လၢတဘျးစဲဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤ ဖဲအလိၣ်ဘၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအဆၢကတီၢ်အခါ, ဃုာ်ဒီးတၢ်န့ၢ်ဘျုးအပတီၢ်လီၤဆီန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ဆူးတၢ်ဆါတၢ်အိၣ်သးလၢအကဲထီၣ်ဆိပာ်စၢၤ

တၢ်အိၣ်သးတမံၤ, တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးမ့တမ့ၢ်တၢ်ဆူးတၢ်ဆါလၢအဘၣ်တၢ်ဆိကမိၣ်အီၤ ဒ်တၢ်အိၣ်သးလၢအလိၣ်ဘၣ်ကသံၣ်ကသီအတၢ်ကူစါယါဘျါလၢအကဲထီၣ်ဆိပာ်စၢၤသးတချုးလၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်အၢၣ်လီၤစးထီၣ်တုၤလီၤဒံးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆူးတၢ်ဆါတၢ်အိၣ်သးအံၤမ့ၢ်အိၣ်ဆိပာ်စၢၤန့ၣ်, တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤတနီၤကမၢနအိၣ်ခိးတၢ်ဆၢကတီၢ် တချုးအ၀ဲကစးထီၣ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲလီၤ.

တၢ်အုၣ်ကီၤအဘူးအလဲ

ကျိာ်စ့အလၢ လၢအဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤဆူ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ခီပနံာ်မ့ၢ်လၢ ဆီၣ်ထွဲဝဲ တၢ်ဟ့ၣ်အဘူးအလဲ လၢတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ အဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. အါစုအါဘျီနကဘၣ်ဟ့ၣ်စ့ပာ်ဖှိၣ်ခဲလၢာ်အပူၤတနီၤ, လၢအဘၣ်တၢ်ထုးထီၣ်အီၤလၢ နတၢ်ဖံးတၢ်မၤအဘူးအလဲအပူၤ, ဒီးနတၢ်မၤကစၢ်ကဟ့ၣ်စ့အိၣ်တ့ၢ်ခဲလၢာ်န့ၣ်လီၤ.

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထဲအခီၣ်ထံး

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအခီၣ်ထံး မ့တမ့ၢ် ထီရီၤလၢဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤခီဖျိကသံၣ်သရၣ်ထီရီၤ, ဟံၣ်ဖိဃီဖိကသံၣ်သရၣ်, ကသံၣ်သရၣ်ယါဘျါပှၤကညီအလဲပူၤတၢ်ဆါဒီးကသံၣ်သရၣ်ကူစါဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအခီၣ်ထံးတၢ်ဆါဒၢး

တၢ်ဆါဒၢးလၢကရူၢ်ဖိဃုထၢအီၤလၢကမၤဘၣ်လိာ်က့ၤအဝဲဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

တချုးတၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤ

တချုးတၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤ, တဘျီတခီၣ် တၢ်ကိးအီၤလၢ PA မ့တမ့ၢ် တချုး-မၤန့ၢ်တၢ်အုၣ်သးဒံးဘၣ်, အံၤမ့ၢ်ဝဲ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ခီပနံာ်မၤလီၤတံၢ်ဝဲလၢကသံၣ်သရၣ်လၢအကွၢ်နၤအတၢ်နဲၣ်လီၤကသံၣ်လၢနဂီၢ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲအလိၣ်နီၢ်နီၢ်လၢ တၢ်ကူစါယါကသံၣ်ကသီအဂီၢ်ကစီဒီဧါန့ၣ်လီၤ. ပစူးကါဝဲတၢ်ဆါဒၢးတၢ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ် လၢအဘၣ်တၢ်ပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤဃာ်အီၤ ဒ်သိးပပာ်ဂၢၢ်ပာ်ကျၢၤဝဲကသံၣ်ကသီအတၢ်ကူစါယါဘျါလၢအလိၣ်ဒီးနၤကသ့အဂီၢ် ဖဲနဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ လိၣ်ဘၣ်ဝဲတချုးတၢ်ဟ့ၣ်စိဟ့ၣ်ကမီၤအခါန့ၣ်လီၤ.

က့ၢ်ဂီၤအပျီၢ်ပီညါ

တၢ်မၤလိသ့ၣ်ညါစုခီၣ်လၢပှၤကညီမၤလၢအစုတဖၣ် - အက့ၢ်အဂီၢ်ဒိ, တၢ်ဘှီအီၤဒီးတၢ်ထီထီၣ်အီၤလၢပှၤဆါအနီၢ်ခိအလိၤန့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်ကသီပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်

ပှၤတဂၤ မ့တမ့ၢ် ကရူၢ်တကရူၢ်လၢအဟ့ၣ်မၤစၢၤဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤ, ဒ်အမ့ၢ် ကသံၣ်သရၣ်တဖၣ်, တၢ်ဆါဟံၣ်တဖၣ်, ကသံၣ်သရၣ်ကူစါတၢ်လီၤဆီတဖၣ်, တၢ်ကဟုကယာ်ပှၤဆါအဟံၣ်တဖၣ် မ့မ့ၢ်ကသံၣ်ကျးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကျိာ်စ့အလၢ လၢပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်အမူဒါအိၣ်ဝဲ

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤအဘူးအလဲအဂီၢ် ကျိာ်စ့အလၢ လၢဘၣ်တၢ်မၤစှၤလီၤအီၤ ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤလၢ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ ဒီးပှၤဟ့ၣ်မၤစၢၤတၢ်အဘၢၣ်စၢၤမၤပာ်ဃးဝဲလီၤ.

တၢ်ကူစါယါဘျါသးသ့ၣ်ညါတၢ်အတၢ်ဆါပီညါ

မ့ၢ်တၢ်မၤလိသ့ၣ်ညါ, တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ, တၢ်ကူစါယါဘျါဒီးတၢ်ဒီသဒၢသးသ့ၣ်ညါတၢ်အတၢ်ဆူးတၢ်ဆါန့ၣ်လီၤ.

သးဂ့ၢ်ဝီအကသံၣ်သရၣ်

ကသံၣ်သရၣ်လၢအယါဘျါသးဂ့ၢ်ဝီပီညါ, တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်တဲမုာ်မံပှၤသး မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်နဲၣ်ကျဲတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကျိၤကျဲလၢတၢ်ယါဘျါသးသ့ၣ်ညါတၢ်အဂီၢ်

သးဂ့ၢ်ဝီပီညါကျိၤကျဲတဖၣ်လၢအဘၣ်တၢ်စူးကါအီၤလၢကကဟုကယာ်ယါဘျါသကဲာ်ပဝးဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲအဂီၢ်လီၤ.

ကသံၣ်ကသီလၢပသိၣ်အဂီၢ်

တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါပသိၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်ဒီးတၢ်အိၣ်သးတဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်ကလံၤကျိၤညိး, တၢ်သါဃံးတၢ်ဆါ ဒီးခဲစၢၣ်တၢ်ဆါတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

အဲးစရ့ပီညါ

မ့ၢ်၀ဲ ကသံၣ်ကသီအဒ့တခါ လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်စူးကါအဲးစရ့ဒီးရ့ၣ်ဒံၢ်ယၢၣ်တၢ်ကိၢ်အသဟီၣ်တကလုာ် လၢကဃုထံၣ်တၢ်ဆါ ဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်သရၣ်ဆှၢထီၣ်အပှၤဆါဆူကသံၣ်သရၣ်အဂၤတဂၤအအိၣ်

ကသံၣ်သရၣ်အခီၣ်ထံးတဂၤလၢအကွၢ်ထွဲပှၤဆါဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ပျဲလၢပှၤဆါကလဲၤဒိးပၠးအသး ဒီးကသံၣ်သရၣ်ကူစါလီၤဆီတၢ်တဂၤအအိၣ်လီၤ.

တၢ်ကွၢ်ထွဲပှၤဆူးပှၤဆါလၢအလီၢ်ယံၤ

ကသံၣ်သရၣ်စူးကါခ့ခါတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢကထၢဖှိၣ်တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤဘၣ်ဃးဒီးပှၤဆါတဂၤအံၤ အတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ: အ့ၢ်ဆူၣ်လ့ၣ်အစဲးဖီကဟၣ်ဖိလၢအဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ဒွးတယာ်သွံၣ်ကျိၤအပူၤ ကလူကိး(စ)ဆူဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲကသံၣ်သရၣ်အအိၣ်; နီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤမိၢ် ပှၢ်အကါဒိၣ်အက့ၢ်အဂီၤပနီၣ်တဖၣ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်ဖးဒွးတယာ်သွံၣ်ဆီၣ်သနံး မ့တမ့ၢ်အတယၢၢ်တဖၣ်လီၤ.

တၢ်မၤလိသ့ၣ်ညါထူၣ်ပျၢ်, ညၣ်ထူၣ်, တၢ်အဆၢပီညါ

မ့ၢ်၀ဲ တၢ်ဃုသ့ၣ်ညါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါထူၣ်ပျၢ်ဒီးတၢ်အဆၢတဖၣ် တၢ်ဆါဒီးတၢ်အိၣ်သး, အါဒၣ်တက့ၢ် တၢ်စုကမဲာ်ဆါခီၣ်ကမဲာ်ဆါန့ၣ်လီၤ.

နီၢ်ကစၢ်တၢ်အုၣ်ကီၤ

တၢ်န့ၢ်ဘျုးတၢ်တိာ်ကျဲၤတမံၤ လၢခီပနံာ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒီးတၢ်မၤကစၢ်ဟ့ၣ်လီၤဝဲဒၣ်ကရူၢ်ဖိဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲတၢ်ဃ့အဘူးအလဲအဂီၢ် ဒီးမၤနီၣ်ပာ်လီၤတၢ်တိာ်ကျဲၤတၢ်န့ၢ်ဘျုးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်သူၣ်ထီၣ်အိၣ်ဒီးကံၢ်စီလၢပှဲၤလၢကကွၢ်ထွဲပှၤဆါအဂီၢ်

တၢ်သူၣ်ထီၣ်တခါ လၢအတၢ်မၤမိၢ်ပှၢ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်မၤစၢၤဆီၣ်ထွဲပှၤဆူးပှၤဆါလၢ တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲကဟုကယာ်ပှဲၤဒီးအကံၢ်အစီလၢလၢပှဲၤပှဲၤ ဒီးတၢ်တိစၢၤမၤစၢၤလၢအဘၣ်ထွဲဒီးပှၤဆါတဖၣ် လၢအလိၣ်ဘၣ်ကသံၣ်ကသီ, တၢ်အံးကွၢ်ကဟုကယာ် မ့တမ့ၢ်တၢ်မၤစၢၤက့ၤပှၤဆါလၢအနီၢ်ကစၢ် ကအိၣ်က့ၤဒံးလၢညါဘၣ်ဆၣ်ဒီး တဟ့ၣ်ဝဲတၢ်ကဟုကယာ်အပတီၢ်မ့တမ့ၢ်တၢ်ကူစါယါဘျါလၢပှၤဒိးန့ၢ်အီၤသ့လၢတၢ်ဆါဟံၣ်အပူၤဘၣ်လီၤ.

ကသံၣ်သရၣ်စဲၢ်နီၤလၢအကူစါတၢ်ဆါလီၤဆီတမံၤ

မ့ၢ်ကသံၣ်တဂၤလၢအမၤလိကသံၣ်ကသီဒီးထုးဂံၢ်ထုးဘါလီၢ်ဆီလၢတၢ်ဆါတမံၤမံၤအဖီခိၣ်လီၤ.

တၢ်စံးတၢ်ကတိၤတဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတၢ်ကူစါယါဘျါ

တၢ်ကူစါပှၤတဲတၢ်တသ့ဂ့ၤဂ့ၤတဖၣ်, ဒ်အမ့ၢ် ကတိၤတၢ်တပံာ်တကျါ ဒီးကတိၤတၢ်အုးထုးအးထးတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ကသံၣ်ကသီလၢပှၤလိၣ်ခိၣ်လိာ်ကွဲတၢ်ဖိအဂီၢ်

မ့ၢ်၀ဲ ကသံၣ်ကသီအကျိၤအကွာ်လီၤဆီတမံၤ လၢအဘၣ်ထွဲဒီးတၢ်ဒီသဒၢဒီး တၢ်ကူစါတၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးဒီး တၢ်ဆူးတၢ်ဆါတဖၣ်လၢအဘၣ်ထွဲဒီးပှၤလိာ်ကွဲပြၢတၢ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤဆဲးလီၤမံၤ

မ့ၢ်၀ဲ ပှၤတဂၤလၢအတၢ်ဖံးတၢ်မၤမ့ၢ်ဝဲတၢ်အကါဒိၣ်လၢအ ဆူၣ်ချ့တၢ်တိာ်ကျဲၤ အဂီၢ်ဒီးအိၣ်ဒီးအမူအဒါလၢကဟ့ၣ်ဝဲတၢ်အုၣ်ကီၤအပှ့ၤန့ၣ်လီၤ.

တၢ်ကဲထီၣ်လၢအဆၢကတီၢ်ဒ်သိးသိးတဘျီဃီ

တၢ်ခီလဲလိာ်တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖုၣ်ကိာ်အတီၢ်ပူၤ, ညီနုၢ်န့ၣ်ဟ့ၣ်ဝဲခီဖျိခ့ခါတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် ဒ်အမ့ၢ်တၢ်အသီၣ်မ့တမ့ၢ်တၢ်ဂီၤလၢကဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်တၢၣ်ပီၣ်ဒိးပၠးသးလၢလီၢ်ယံၤ လၢတဆၢကတီၢ်ဃီလၢပှၤဆူးပှၤဆါဒီးကသံၣ်သရၣ်အဘၢၣ်စၢၤန့ၣ်လီၤ. အဒိ: ပှၤဆူးပှၤဆါဒီးကသံၣ်သရၣ်လၢအအိၣ်စီၤစုၤလိာ်သးတဖၣ် ဆဲးကျိးလိာ်သးလၢလီတဲစိ မ့တမ့ၢ် ဘံၣ်ဒံၣ်အိၣ်ခီလ် န့ၣ်လီၤ. 

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲ ခီဖျိလီတဲစိ (မ့ၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ကသီခီဖျိလီတဲစိ, လီတဲစိတၢ်ဂီၢ်မူ, တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲခီဖျိလီတဲစိ)

ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲ ခီဖျိလီတဲစိ မ့ၢ်ဝဲ ဖဲပှၤဆူးပှၤဆါဒီးကသံၣ်သရၣ်တဖၣ် အိၣ်စီၤစုၤလိာ်သးအခါစူးကါဝဲ တၢ်ဂီၤမူဒီးတၢ်အကလုၣ်လၢကဆဲးကျိးလိာ်သးလၢဆၢကတီၢ်ဖုၣ်ကိာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကျိၤကျဲတဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တၢ်ဃုထၢအဂ့ၤလၢတၢ်ဆူးတၢ်ဆါအဆံးအစၢ်တဖၣ်အဂီၢ်, တၢ်ဒိးပၠးက့ၤသး ဖဲတၢ်ကူစါယါဘျါဝံၤအလီၢ်ခံ, သးသ့ၣ်ညါတၢ်အဆူၣ်ချ့အဂီၢ် ဒီးအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤဒုဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢကသံၣ်သရၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်တၢ်လီၤဆီကအိၣ်ဝဲ,ဘၣ်ဆၣ်ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲ ခီဖျိလီတဲစိ အံၤညီနုၢ်န့ၢ်အဘူးအလဲမ့ၢ် ဒ်သိးသိးဒၣ် ဒီးတၢ်လဲၤထံၣ်လိာ်သးဒီး ကသံၣ်သရၣ်မဲာ်သကိးမဲာ်န့ၣ်လီၤ. 

တၢ်ကွၢ်ထွဲစီၤစိလၢအ့ထၢၣ်နဲးဖီခိၣ်

တၢ်အံၤမ့ၢ်ဝဲဒၣ်တၢ်ဖံးတၢ်မၤအဒိၣ်အလဲၢ်တမံၤ လၢအဒုးပၣ်ဃုာ်တၢ်အံးထွဲကွၢ်ထွဲအကလုာ်ကလုာ် လၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်မၤလၢမၤပှဲၤလၢနီၣ်ကစၢ်ဒၣ်၀ဲဃုာ်ဒီးပှၤစဲၣ်နီၤတဖၣ်လၢသမံသမိးတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဒိးပၠးသးလၢအ့ထၢၣ်နဲးအပူၤဒီး ဆူၣ်ချ့တၢ်ကွၢ်ထွဲ ခီဖျိလီတဲစိ (ပှၤကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ တၢ်ဟ့ၣ်ကသံၣ်ကသီခီဖျိလီတဲစိ, တၢ်ဒိးပၠးသးလၢလီတဲစိတၢ်ဂီၤမူ မ့တမ့ၢ် တၢ်ကွၢ်ထွဲခီဖျိလီတဲစိ) ခီဖျိ တၢ်ဆှၢလီတဲစိအတၢ်ကွဲး, လီတဲစိ, မ့တမ့ၢ် ဘံၢ်ဒံၣ်အိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢကသံၣ်သရၣ်ဒီးတၢ်တိာ်ကျဲၤအဖီခိၣ်တၢ်လၢာ်ဘူၣ်လၢာ်စ့ၤတဖၣ်လီၤဆီဝဲလီၤ. 

တၢ်မၤလိဆံၣ်ကျိၤပီညါ

မ့ၢ်၀ဲ ကသံၣ်ကသီအဒ့တခါ လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဆါဒီးတၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်ဆါတဖၣ်, တၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးလၢကလ့ၢ်အပူၤ, ဆံၣ်ဒၢအပူၤဒီးဆံၣ်ကျိၤအပူၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပၣ်ဃုာ်စ့ၢ်ကီးဒီး တၢ်ကူစါယါဘျါတၢ်တဘၣ်လိာ်ဘၣ်စးတဖၣ်လၢအမၤဘၣ်ဒိပိာ်ခွါတၢ်အိၣ်ဖိအိၣ်လံၤက့ၢ်ဂီၤဒွဲန့ၣ်လီၤ.